LEIDEN — Het voor velen nog onbekende verhaal van de Surinaamse Studenten Unie, die zich liet inspireren van ‘Wij slaven van Suriname’ van Anton de Kom wordt van 10 november tot en met 7 juli 2024 gepresenteerd door Museum De Lakenhal en de Universitaire Bibliotheken Leiden. Volgens het museum gaat het om “een belangrijk, maar tot nu toe onbekend deel van onze geschiedenis”. In een persbericht wordt aangegeven dat de Surinaamse schrijver en vrijheidsstrijder vandaag de dag niet meer is weg te denken uit de historie.

Zijn, wat het museum noemt, “geruchtmakende boek” uit 1934 raakte in de loop ter tijd in vergetelheid, maar in de jaren zestig ontdekte Rubia Zschuschen, student en lid van de Surinaamse Studenten Unie, in de Leidse universiteitsbibliotheek De Koms manifest voor vrijheid en gerechtigheid voor alle Surinamers. Dit werk, waarin de geschiedenis van Suriname voor het eerst werd beschreven vanuit de gekoloniseerden, werd door de Surinaamse Studenten Unie “omarmd en breed toegankelijk” gemaakt. Dat verhaal zal tot uiting komen in de tentoonstelling.

Roofdrukken

Bij hun strijd zetten de studenten ‘Wij slaven van Suriname’ in om de gevolgen van het Nederlandse kolonialisme in Suriname beter zichtbaar en bespreekbaar te maken. Na vergeefse pogingen het werk in herdruk te krijgen, besloten ze er een roofdruk van te maken, het boek op stencil te zetten en het te verspreiden, zodat velen de tekst konden lezen. Daarna publiceerden ze ook een selectie van De Koms gedichten in de dichtbundel ‘Strijden ga ik’. “Hiermee stonden ze aan de basis van De Koms herwaardering als schrijver en vrijheidsstrijder.”

Volgens De Lakenhal kwam de ontdekking van de eerste druk van ‘Wij slaven van Suriname’ voor de Surinaamse studenten als geroepen. “Hierin herkenden zij hun eigen ideeën over Suriname en zijn geschiedenis.” Ze hadden zich enkele jaren daarvoor verenigd in de Surinaamse Studenten Unie, die zich als protestgroep verzette tegen kolonialisme en streed tegen iedere vorm van overheersing. “Daartoe gingen zij de barricades op: ze demonstreerden, gaven politiek geïnspireerde optredens en publiceerden zelfs een opinieblad”, doet het museum uit de doeken.

Kiem

Aangegeven wordt dat de Surinaamse Studenten Unie een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de bewustwording van een jonge generatie ambitieuze Surinamers. Die wilde na haar studie in Leiden of elders in Nederland een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van Suriname. Een deel van hen werd actief in de Surinaamse politiek, anderen kozen voor een toekomst in Nederland en deden van daaruit iets voor hun geboorteland. “Voor ieder van hen waren hun Leidse jaren de kiem van hun verdere politieke en maatschappelijke leven”, meent De Lakenhal.

In de tentoonstelling in Museum De Lakenhal zullen historische objecten en een documentaire van filmmaker Emma Lesuis te zien zijn. Oud-leden van de Surinaamse Studenten Unie komen in de docu aan het woord. Kunstenaar Hedy Tjin zal speciaal kleurrijke wandschilderingen van prominente figuren uit deze geschiedenis maken. ‘Strijden ga ik – Anton de Kom en de Surinaamse Studenten Unie’ komt tot stand dankzij het onderzoek van Henna Goudzand-Nahar naar de Surinaamse Studenten Unie en de roofdrukken.