Tekst en beeld Ricky Wirjosentono

PARAMARIBO — “Het gaat om een goede verstandhouding. Als nazaten van de tot slaaf gemaakte Afrikanen moeten wij ons bundelen en samenwerken. De bewustwording naar de jongeren en de ouderen moet beter op gang komen. De meest achtergestelde groep in Suriname zijn de marrons en de inheemsen. De bewustwording moet daar door dringen”, zegt kapitein Johannes Niavai tegen de Ware Tijd.

Hij vertegenwoordigde vrijdagavond het Marron Awareness Platform Suriname (Maps) bij de ondertekening van een protocol van samenwerking met andere organisaties bij het reparatieproces over het slavernijverleden. Bij die gelegenheid werd in het PWO Centrum aan de Limesgracht ook de website van de Nationale Reparatie Commissie Suriname (NRCS) gepresenteerd.

Voorouderverering

De dorpskapitein waarschuwt mensen die denken munt te willen slaan uit het reparatieproces. “Onze voorouders hebben een verbond gesloten met de slavenmeesters en als je dat nu als een kiek neemt zul je voor de consequenties moeten instaan. Het is een ethische code die je niet moet breken, maar als je dat wel doet zonder afstemming met de voorouders zullen ze jou straffen, omdat wij heilig geloven in voorouderverering. Daarom doen wij bij elke bijeenkomst een plengoffer. De voorouders moeten op de hoogte zijn van onze handel en wandel.”

Maps vertegenwoordigt alle marronstammen en binnenlandse organisaties van de Matawai-, Aluku-, Paamaka-, Saamaka-, Kwintie- en Okanisi-gebieden. Het eerste contact van Niavai met NRCS-voorzitter Armand Zunder was vorig jaar december. Vrijdag kon, na maanden onderhandelen, de samenwerking worden beklonken. Bij de ondertekening werd de nadruk gelegd op de bewustwording bij de diverse groepen in het verre binnenland.

Zunder is blij dat verschillende organisaties willen samenwerken. Hij meent te hebben afgerekend met de mythe dat ‘Afrikanen Afrikanen’ hebben verkocht. “Als je de geschiedenisboeken induikt, bestaat slavernij nu niet, maar het heeft wel op een wrede manier plaatsgevonden op de plek waar wij nu zijn. De geestelijke breuk die toen heeft plaatsgevonden, moet worden hersteld anders hebben wij geen vooruitgang.”

Begrip voor elkaar

Audrey Christiaan, vertegenwoordiger van de Vereniging van Inheemsen Dorpshoofden in Suriname (Vids), zegt dat ook de inheemsen zich hebben verzet tegen de onderdrukking van de Europeanen en dat daarom ook zij moeten worden vergoed. “Wij werden uit ons vredige leven verdreven naar het verre binnenland.” Ze bekritiseerde de geschiedschrijving. “Ze hebben hun verhaal geschreven op basis van hun perspectief, terwijl wij als inheemsen het anders zagen.”

Harry Elliot van Maps zegt dat als er over reparatie wordt gesproken het niet alleen over geld moet gaan. “Wij eisen dat wat toen kapot is gemaakt wordt gerepareerd, dus ook wat onze voorouders hebben moeten doorstaan. Je ziet het heden ten dage nog. Diverse mensen in onze gemeenschap kunnen niet goed met elkaar samenwerken en dat wilden de Europese overheersers altijd al.”

Als er volgens hem wordt gepraat over bundeling “dan moeten we begrijpen dat wij één zijn”. “We zijn naar hier gekomen uit één land en op één schip, dus waarom moeten wij nu scheidslijnen gaan vormen. De samenwerking moet resulteren in begrip voor elkaar, upgraden van elkaar waar nodig. Het moment dat het gebeurt, is er geen scheidslijn meer. Dan pas kunnen we praten over ‘mi na Srananman’,” aldus Elliot.

Rol kerk

Dominee Edgar Loswijk van de Evangelische Broedergemeente in Suriname (EBGS) heeft gesproken over de invloed van de kerk op de slavernij. Hij stelde dat de kerk altijd opkwam voor de rechten van de tot slaaf gemaakten. “Er waren tijden dat de slavenmeesters aan de kerkleiders hebben gezegd om terug te keren naar Europa, omdat de slaven mondig werden en probeerden op te komen voor zichzelf.”

De kerk heeft volgens de dominee veel mensen toen leren lezen en schrijven. Los van zij die zijn gevlucht, kon daardoor de gemiddelde slaaf voor opstand zorgen op een plantage. “Dit moeten wij steeds onderwijzen aan de jongeren, omdat het een stukje geschiedenis is van ons”, aldus Loswijk.