door Valerie Fris
PARAMARIBO — “Mensen kunnen steeds minder goed omgaan met stress en spanning, die ze meemaken in hun dagelijkse leven, maar als het probleem niet wordt herkend, kan men ook niet op zoek naar een oplossing.” Dit zegt Linda Kongnetiman-Pansa, ondervoorzitter van de Yeepi Foundation, tegen de Ware Tijd. De stichting zal van 13 tot en met 15 juli een conferentie houden over mentale gezondheid van de marrons.
Kongnetiman-Pansa, in het dagelijks leven maatschappelijk werkster, en haar man Stanley zijn geboren en getogen in Suriname maar vertrokken 28 jaar geleden naar de Verenigde Staten om er te studeren. Sinds 1997 wonen zij in Canada, maar het echtpaar is vastbesloten zich in te zetten voor de gemeenschap in Suriname. De stichting voert elke twee jaar een sociaal project uit dat door doelgroep zelf wordt voorgesteld.
“Als er nu niets gebeurt, wat zal het worden met de volgende generaties?”
Geen onderzoek
Volgens Kongnetiman-Pansa wordt onvoldoende aandacht geschonken aan de geestelijke gezondheid van marrons. Hoewel er geen statistieken zijn, weet ze dat bij deze groep ook zelfdoding voorkomt. “Ik weet niet of er geen onderzoek komt omdat mensen van marron afkomst de leiding daarbij zouden moeten nemen of dat dit probleem bij deze groep niet wordt gezien als prioriteit.”
In 2021 en 2022 heeft men tijdens virtuele conferenties kunnen vaststellen dat er hoge stress is onder de marron bevolking. Bij die gelegenheid durfden mensen daar wel over te praten, maar over het algemeen rust er in de marrongemeenschap op dit onderwerp nog een taboe. “Als men weet dat iemand in de familie een mentaal gezondheidsprobleem heeft, dan kan dat betreffende dorp over die hele familie vervelend denken. Men is dus bang om te worden veroordeeld en daarom schaamt men zich.” De maatschappelijk werker is van mening dat met de juiste ondersteuning er wel oplossingen zijn.
Betrokkenheid
Kongnetiman-Pansa noemt het voor de organisatie van de conferentie van belang dat alle stammen in het binnenland zijn betrokken. “We zullen met alles zes en hun dignitarissen praten en willen ook de granmans uitnodigen om van hen te horen hoe zij over het onderwerp denken en waaraan het zou kunnen liggen.”
Voor haar is het belangrijk dat beide partijen – organisatoren en deelnemers – van elkaar leren. De conferentie wordt bewust buiten de stad gehouden – in de natuur van Para – en staat open voor marrons en anderen die met deze groep affiniteit hebben. Er zullen ook wetenschappers aanwezig zijn, zodat kan worden vastgesteld hoe het trauma uit het verleden is ontstaan en hoe men er mee moet omgaan, “want als er nu niets gebeurt, wat zal het worden met de volgende generaties?”
Enkele sprekers tijdens het congres zullen zijn het organiserende echtpaar, Melissa Adrian, Marjorie Esajas, Heather Hearding, Herman Jintie en Anne Sureshkumar.
De Yeepi Foundation is in 2010 officieel in Canada opgericht om hulp te verlenen aan minderdraagkrachtigen in Suriname met de focus op de marrongemeenschap. Voorafgaand aan de oprichting was het gezin het jaar daarvoor in Suriname om zich te oriënteren over de noden van de samenleving. Daarna werd het eerste project, schenking van schoolbenodigdheden aan kinderen uit arme gezinnen, uitgevoerd. Bij een ander project werden kleding en speelgoed geschonken aan ‘s Lands Hospitaal. Yeepi Foundation heeft een Surinaamse tak.
