door Ivan Cairo
PARAMARIBO — Wil Suriname geen slachtoffer worden van de grondstoffenvloek wanneer de olie-inkomsten rijkelijk binnenkomen, zal nu al gestart moeten worden met diversifiëren van de economie. Daarnaast zullen overheidsinstituten versterkt en een lange termijn ontwikkelingsvisie ontwikkeld en uitgevoerd moeten worden. Het wettelijk en regelgevend kader zal op diverse gebieden herzien en regelmatig geëvalueerd moeten worden om te zien of het nog voldoet aan de alsmaar veranderende vereisten in de wereld.
Dat stellen Steven Debipersad, voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) en Angelic del Castilho, voorzitter van politieke partij DA’91 in afzonderlijke reacties tegenover de Ware Tijd. De krant sprak hen naar aanleiding van de aankondiging van de eerste offshore olie-ontwikkeling door TotalEnergies en Staatsolie.
“Creëer mechanismen voor het delen van inkomsten, zodat deze gemeenschappen rechtstreeks hiervan kunnen profiteren”, stelt hij. Een deel van de inkomsten zal ook moeten worden gebruikt ter versterking van sociale programma’s”Steven Debipersad
Woensdag hebben de directeuren van de twee bedrijven bekendgemaakt dat het traject is ingezet om de olie in Blok 58 in 2028 in productie te brengen. Tussen 2024 en 2028 zal een productie installatie met een capaciteit van 200.000 vaten per dag worden opgezet.
“Het moet echt anders, anders wordt ons land door ongelijke toegang tot informatie en kansen nog meer één van have and have-nots. De remedie tegen de grondstoffenvloek, in dit geval de oil curse en Dutch Disease, begint met het beheersen van de potentiële meevaller uit de olieontwikkeling in Suriname en vereist een alomvattende en goed doordachte strategie”, zegt Debipersad.
Dutch Disease is het ogenschijnlijke verband tussen de toename van de economische ontwikkeling van een specifieke sector -bijvoorbeeld natuurlijke hulpbronnen- en een achteruitgang in andere sectoren.
Evenals Del Castilho meent de VES-topman dat een deel van de olieopbrengsten geïnvesteerd zal moeten worden in niet-oliesectoren zoals landbouw, infrastructuur, gezondheidszorg, toerisme en industriële productie om de afhankelijkheid ten opzichte van olie te verminderen. “Een verbeterde infrastructuur kan investeringen aantrekken en economische diversificatie ondersteunen”, zegt Debipersad.
Waarde SRD en US dollar
Del Castilho: “Er moet vooraf worden vastgesteld dat wij niet meer dan vier procent van de olie-inkomsten zullen toevoegen aan onze begroting. Er zou een gelijk percentage nog bij kunnen komen, doch slechts voor investering in onze productiesectoren”, stelde de DA’91-voorzitter.
Ook zal volgens haar ervoor gezorgd moeten worden dat de stijging van de wisselkoers wordt beheerst. De waarde van de Surinaamse dollar zal onder die van de US dollar moeten blijven “om zo concurrerend te blijven, ook op de wereldmarkt”.
“Wij moeten juist nu nog meer gaan investeren in de productie van andere goederen en diensten dan olie en gas. Daarbij moeten wij sterkere focus leggen op het ontwikkelen van onze eigen producten voor zowel lokale consumptie als export”, vervolgt ze. Met name agro-industrie, waarbij nieuwe technieken worden geïntroduceerd en in samenwerking met grote universiteiten en bedrijven projecten worden opgezet.
Hierbij zal ervoor gezorgd moeten worden dat het werken in andere sectoren dan olie/gas aantrekkelijk blijft “aangezien er zeker een trend zal zijn waarbij arbeid zich verplaatst naar de oil/gassector die, hoewel voor korte termijn, een luxe niveau kent”.
Het is volgens de politica het bestedingspatroon dat tot Dutch Disease leidt waarbij een overschakeling plaatsvindt naar luxe goederen. “Lifestyle en services gekoppeld aan een ongelijke inkomensverdeling liggen aan de basis hiervan.
Ze stelt een universeel en directe jaarlijkse dividenduitkering aan elke Surinaamse staatsburger voor, uit een zeker deel van de inkomsten uit de olie- en gasindustrie.
“Verbeter het onderwijssysteem om geschoolde lokale arbeidskrachten te produceren. Dit zal de noodzaak om buitenlandse arbeidskrachten te importeren verminderen en ervoor zorgen dat het land op de lange termijn profiteert van de olie-industrie”
Steven Debipersad
Ook Debipersad meent dat de bevolking rechtstreeks moet kunnen profiteren van de olie-inkomsten. Om dat te realiseren zal de overheid nauw moeten samenwerken met lokale gemeenschappen, inheemse groepen en het maatschappelijk middenveld om ervoor te zorgen dat hun zorgen en behoeften worden aangepakt.
“Creëer mechanismen voor het delen van inkomsten, zodat deze gemeenschappen rechtstreeks hiervan kunnen profiteren”, stelt hij. Een deel van de inkomsten zal ook moeten worden gebruikt ter versterking van sociale programma’s waaronder gezondheidszorg, onderwijs en armoedebestrijding, om het welzijn van de bevolking te verbeteren.
Concurrentie en verantwoording
Del Castilho vindt ook dat een deel van de inkomsten van de olie/gasindustrie besteed moet worden aan infrastructuur en onderwijs. “Dit draagt bij aan het concurrerend blijven van de productiesector, vooral gericht op de export”.
Ook Debipersad is van mening dat geïnvesteerd zal moeten worden in onderwijs en ontwikkeling van vaardigheden. “Dit zal de noodzaak om buitenlandse arbeidskrachten te importeren verminderen en ervoor zorgen dat het land op de lange termijn profiteert van de olie-industrie”, zegt de econoom. Transparantie en verantwoording bij beheer en besteding van de olie-inkomsten zijn ook belangrijk menen Debipersad en Del Castilho.
Er zal regelmatige gedetailleerde rapportage over de inning van inkomsten en uitgaven moeten plaatsvinden om corruptie te voorkomen en verantwoording af te leggen. Daarnaast is een gelijke inkomensverdeling ook belangrijk.
Del Castilho: “Een dusdanige spreiding van de meer inkomsten uit de olie/gasindustrie is belangrijk opdat wij niet gaan naar 10 tot 12 miljardairs, maar duizenden miljonairs. Hoe beter de inkomensverdeling, hoe gediversifieerder de economie. Door verhoogde belasting op luxe diensten en luxe importen moet voorkomen worden dat onze economie te veel gaat hellen in de richting van luxe diensten en goederen wat op de lange termijn niet duurzaam zal zijn”.
Wet- en regelgeving
Debipersad en Del Castilho stellen dat ook bij wet- en regelgeving het een en het ander zal moeten worden veranderd of aangepast. Op het gebied van milieubescherming zullen volgens Debipersad, strenge milieuregels en toezicht moeten komen om de milieueffecten van olieactiviteiten tot een minimum te beperken.
Hij adviseert ook te investeren in hernieuwbare energie en duurzame praktijken om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. De VES-voorzitter pleit ook voor het doorvoeren van begrotingsregels en begrotingsdiscipline om te hoge uitgaven tijdens hoogconjunctuur te voorkomen. Debipersad: “Gebruik bij het budgetteren een conservatieve olieprijsaanname om overschatting van de inkomsten te voorkomen”.
Voor Del Castilho is het voorkomen en bestrijden van corruptie cruciaal. De anti-corruptiewet moet waar noodzakelijk versterkt worden en alle bedrijven, ook Staatsolie, moeten getoetst worden op de mate van transparantie, corruptiebestrijding en belangenverstrengeling en naar een niveau gebracht worden van 100 procent transparantie en zero-tolerance voor corruptie.