Geen ‘bakadoro’ presidentsverkiezing in Costa Rica en El Salvador

Suriname en Guyana enige dissonanten in de Amerika’s

Outsider Solis  aan de leiding in presidentsverkiezingen in Costa Rica

Luis Guillermo Solis van de linkse Burger Actie Partij heeft bij de verkiezingen van 2 februari jl. in Costa Rica een verrassende voorsprong genomen op zijn naaste rivaal Johny Araya van de regerende Nationale Bevrijdingspartij.

Araya, die in de opiniepeilingen van de afgelopen zes maanden nog zo onverslaanbaar leek, had geen passende verklaring voor het stemgedrag van de kiezer. Solis behaalde 30,9 procent van de stemmen, gevolgd door Araya met 29,6 procent en Jose Maria Villalta van het linkse Frente Amplio (Breed Front) met 17,2 procent.

Nu geen van de kandidaten de vereiste 40 procent van de stemmen voor een regelrechte overwinning heeft weten te behalen, volgt er, op 6 april een ‘run-off’ tussen Solis en Araya. Als Solis in deze ‘run-off’ als overwinnaar uit de bus komt, zal dit door de progressieven in geheel Latijns-Amerika als ‘een overwinning van centrum-links’ worden gevierd. Solis heeft zijn campagne geheel rond het thema ‘bestrijding van de corruptie’ opgezet.

El Salvador presidentskandidaten naar ‘run-off’

Sanchez ceren de kandidaat van links El Salvador van de regerende FMLN partij heeft bij de presidentsverkiezingen in El Salvador van zondag 3 februari jl. een overtuigende voorsprong weten te behalen op zijn rivaal Norman Quijano van de rechtse Arenapartij.

Sanchez Ceren behaalde 48,9 procent van de stemmen, terwijl Norman Quijano met 38.95 procent de tweede plaats wist te bemachtigen. Gewezen president Antonio Saca (2004-2009) eindigde met 11,4 procent kansloos op de derde plaats.

Nu Sanchez Ceren er niet in is geslaagd om de vereiste 50 procent aan stemmen te behalen, volgt er op 9 maart een ‘run-off’ tussen hem en Norman Quijano. Het zou voor het eerst in de geschiedenis van het land zijn, dat een voormalige guerrillero de leiding van het land in handen krijgt. De uitslag is overigens een goede weerspiegeling van de diepe politieke kloof die dit Midden-Amerikaanse land exact 22 jaar na de oorlog nog steeds verdeelt. De FMLN heeft zich tegen het einde van de twaalfjarige burgeroorlog (1980-1992) tot een politieke partij omgevormd.

Puinhoop Suriname

Als je het mij vraagt hebben wij hierboven twee treffende illustraties hoe het er bij ons in 2015 aan toe zou moeten gaan. Ja, ik zei het echt: 2015. Zij die mij kennen weten dat ik reeds decennia een onvoorwaardelijke voorstander ben van het instituut ‘de direct gekozen president’. Mijn voorkeur heeft alles te maken met de kritieken, die ik indertijd heb moeten aanhoren, toen Ronald Venetiaan voor de tweede keer ‘via de achterdeur’ tot president van onze republiek werd ‘benoemd’. De reacties op deze ‘Baka Doro’ constructie hebben mij op een treffende wijze pijnlijk duidelijk gemaakt, dat er iets fundamenteel mis is, met het selectie mechanisme dat in stelling wordt gebracht, ter invulling van de machtigste functie van het land. Redenen waarom ik mij serieus met de bestudering van dit vraagstuk ben gaan bezighouden.  Wat begon als een voorzichtige poging om het hoofdstuk ‘verkiezing president van de Republiek’ te herschrijven, is uiteindelijk uitgemond in een concept grondwet voor de Republiek Suriname. Mijn remedie verschilt, op een enkele ondergeschikte punt/komma na, niet veel van de beide voorbeelden hierboven.

Herziening hoofdstuk verkiezing president

To make a long story short: Suriname heeft in de eerste plaats een systeem van rechtstreekse verkiezingen van de president nodig, met de mogelijkheid van een ‘run-off’ in een tweede ronde tussen de twee sterkste finishers. Ik pleit verder voor een constructie waarbinnen de verkiezingen voor de leden van De Nationale Assemblee minimaal één maand NA de uitslag van de presidentsverkiezing wordt gehouden. Wat denkt u van het volgende voorstel: eerste ronde presidentsverkiezingen op de Derde Zondag in februari 2015; tweede ronde presidentsverkiezingen op de Derde Zondag in maart 2015; verkiezingen DNA op de Derde Zondag in mei 2015. Laten Chan Santokhi en Desi Bouterse in een verkiezingsproces over twee ronden bewijzen wat zij electoraal daadwerkelijk waard zijn.

Grootste winst binnen deze constructie is, dat de kiezer zich bij DNA verkiezing, louter op de DNA kandidaten hoeft te concentreren, De president is dan immers reeds bekend en kan door partijen, al gelang de politieke overtuiging, als ultieme aanmoediging respectievelijk ultieme waarschuwing worden ingebracht. De duidelijkheid en de overzichtelijkheid waarop het electoraat binnen dit model wordt getrakteerd, behoeft echt geen nadere betoog.

Profielvergroting Suriname

Het valt niet te ontkennen dat de Republiek Suriname aan profiel heeft gewonnen. Deze winst hoort zijn weerslag bovenal te vinden in een versterking van de staatsinstituten. Een ‘overall assessment’ leert ons dat een behoorlijk aantal instituten, ‘privaat’ en ‘publiek’ de boodschap inderdaad begrepen hebben. Te denken valt hier aan de economen, die voortdurend met elkaar en met de maatschappelijke stakeholders in debat zijn, met betrekking tot de wijze waarop wij de economische positie van SU kunnen versterken. Te denken valt hier eveneens aan de vele initiatieven binnen de gezondheidssector. Het onderwijs met zijn niet aflatende aansporing tot certificering van de instituten mag in dit kader niet onvermeld blijven Ik wijs tevens op de vele initiatieven vanuit het leger en de politie om haar manschappen beter te kunnen laten functioneren en aldus het land beter te dienen.

Politieke dissonantie

Grote dissonant binnen dit plaatje blijft echter DE POLITIEK. Uit alles blijkt dat politiek Suriname niet dan wel onvoldoende in staat is om haar organisatie aan te passen aan de eisen van een zich als maar moderniserende maatschappij. Direct gevolg van dit falen is, dat dit instituut met de dag aan respect en aan status inboet. Velen zijn geneigd om de oorzaak van dit structurele falen bij de deelnemers, de politici te zoeken. Natuurlijk, zijn zij mede debet aan dit gewichtsverlies. Zij zijn er namelijk zelf ‘live’ bij. Zij kunnen dus tot op zekere hoogte passende maatregelen treffen ‘to stop the bleading’. Zo zou de oppositie kunnen besluiten om per heden niet langer politiek met het quorumspook te bedrijven, zodat de vergaderingen in ieder geval wel doorgang kunnen vinden. Dat zou in ieder geval een enorme slok op een borrel schelen.

Verkiezingen 2015

En toch houd ik staande dat DE oplossing uiteindelijk veeleer in een correctie van de Objectieve politieke structuur moet worden gezocht. De achterstand, die een  presidentskandidaat, als gevolg van de koehandel binnen onze ‘Baka Doro’ stelsel oploopt, moeten wij niet onderschatten. Een presidentskandidaat wordt binnen het huidige stelsel namelijk ‘met het mes op de keel’ gedwongen om, wil hij een serieuze kans op de troonsbestijging maken, vooraf disproportioneel meer weg te geven dan hij of zij onder normale omstandigheden ooit zou hebben ingewilligd. Je kunt hier gerust van politieke chantage spreken. Wie herinnert zich het ongeloof en de irritaties binnen de NDP niet, toen partijvoorzitter Desi Bouterse, noodgedwongen, de A-Combinatie met ZES contante ministerszetel beloonde, ter instemming met zijn presidentschap.

Ik pleit er concluderend dan ook voor om reeds bij de komende verkiezingen van 2015 de president van de republiek rechtstreeks en voorafgaande aan de verkiezingen voor De Nationale Assemblee te laten kiezen. Suriname zal hier buitengewoon veel baat bij hebben. De maatschappelijke en politieke winst voor land en volk zal echt gigantisch zijn. Wij zullen gerust van een geheel nieuwe politieke jaartelling kunnen spreken. Wie zou DAT niet ‘live’ willen meemaken?

Throughout history Advances have always come from nonconformists; people who refuse to buy the status quo; people with a healthy curiosity, a wonderful freedom of mind and the inner security to take a chance.   (Earl Nightingale)

Guno Rrijssel