De laatste jaren heeft Suriname in toenemende mate te maken met dit verschrikkelijk begrip. “Gezonde mannen en vrouwen” die in de bloei van hun leven zijn, proberen zich van het ene op het andere moment van het leven te beroven. Ik zou dit gedrag kopieergedrag willen noemen. Omdat het patroon vaak genoeg hetzelfde is.

In mijn werk als psychiatrisch verpleegkundige krijg ik met regelmaat hiermee te maken. En zeker sinds de aanhoudende financiële crisis in het land waar ik woon en werk, merk ik een significante stijging van het aantal ( zowel geslaagd als verijdeld).

Als iemand zo’n poging overleeft en hij / zij binnen de kliniek waar ik werkzaam ben wordt opgenomen, doe ik altijd een feitenanalyse. Dit doe ik in eerste instantie, omdat het onderdeel is van de behandeling en ten tweede, omdat ik mijn omgeving dienstbaar wil / kan zijn.

De vragen die dit begrip bij mij oproepen zijn:

1) Hoe kan iemand tot deze daad overgaan (mogelijke oorzaak / aanleiding)?

2) Heeft de omgeving signalen ( vaak non-verbaal ) niet adequaat opgepikt?

Hoe kan iemand tot deze daad overgaan (mogelijke oorzaak / aanleiding)?

De elementen die de rode draad vormen van zo’n analyse zijn:

Ik ben mijn baan, zaak of vermogen kwijt geraakt. Ik ben bang mijn hypotheek niet meer te kunnen betalen. “Daardoor ben ik ook bang het respect (angst voor gezichtsverlies) dat ik binnen mijn vrienden en familiekring geniet ook kwijt te raken”; en in mijn wanhopige toestand heb ik mijzelf van kant willen maken.

En toch merk ik vaak gedurende het gesprek ( door goed door te vragen ) dat de meeste mensen blij zijn, dat zij op tijd zijn gevonden en dankbaar dat de poging niet is geslaagd. Want zeggen zij, ik heb de poging gedaan in een moment van verstandverduistering denkende dat zelfmoord de oplossing is.

Heeft zijn / haar omgeving signalen ( vaak non-verbaal ) niet adequaat opgepikt?

Vaak is het te zien aan gedragsverandering bij iemand of het wel dan niet goed gaat. Door dingen die hij / zij doet of juist nalaat die vreemd zijn ( vreemd gedrag ). Opeens een teruggetrokken bestaan leiden ( zich afsluiten voor de omgeving ), gedeprimeerd en gespannen ( gejaagd ) overkomen, vaak praten over overleden familieleden of een soort van afscheid aan het nemen.

Op zo’n moment is het juist goed om met de persoon in gesprek te gaan en het allerbelangrijkste is zeker de persoon confronteren met jouw observatie ( waarneming ).

Misschien is jouw confrontatie net het redmiddel (eye opener ) voor de persoon in kwestie om hem / haar aan het denken te zetten om van zijn/haar plannen terug te komen. Op deze manier draagt eenieder bij aan een gezonde maatschappij en behoeden we vele gezinnen van leed. Hiermee wil ik eenieder meegeven meer oog te hebben voor de ander en minder met het ikke bezig te blijven.

Joost Akomoeje