De grootste aanhoudende daling van het aantal kindervaccinaties in ongeveer 30 jaar is gebleken uit officiële gegevens die donderdag 14 juli door de WHO en UNICEF zijn gepubliceerd.

Het percentage kinderen dat drie doses van het vaccin tegen difterie, tetanus en kinkhoest (DTP3) heeft gekregen – een graadmeter voor de vaccinatiegraad binnen en tussen landen – is tussen 2019 en 2021 met 5 procentpunten gedaald tot 81 procent.

25 Miljoen kinderen liepen in 2021 vaccinaties mis

Als gevolg daarvan lopen 25 miljoen kinderen alleen al in 2021 een of meer doses DTP via routine-immunisatiediensten mis. Dit zijn er 2 miljoen meer dan in 2020 en 6 miljoen meer dan in 2019, wat wijst op het groeiende aantal kinderen dat risico loopt op verwoestende maar te voorkomen ziekten. De daling was te wijten aan vele factoren, waaronder een toenemend aantal kinderen in conflict- en kwetsbare gebieden waar immunisatie vaak moeilijk toegankelijk is, meer verkeerde informatie en Covid-19-gerelateerde problemen zoals verstoringen van de dienstverlening en de toeleveringsketen, afleiding van middelen naar responsinspanningen, en beheersingsmaatregelen die de toegang tot en beschikbaarheid van immunisatiediensten beperkten.

“Dit is een rood alarm voor de gezondheid van kinderen. We zijn getuige van de grootste aanhoudende daling van de kinderimmunisatie in een generatie. De gevolgen zullen in levens worden gemeten”, aldus Catherine Russell, uitvoerend directrice van UNICEF, het kinderfonds van de Verenigde Naties. “Vorig jaar werd een pandemische kater verwacht als gevolg van de verstoringen en afsluitingen van Covid-19, maar wat we nu zien is een aanhoudende daling. Covid-19 is geen excuus. We moeten een inhaalslag maken op het gebied van immunisatie voor de ontbrekende miljoenen, anders zullen we onvermijdelijk getuige zijn van meer uitbraken, meer zieke kinderen en een grotere druk op de reeds overbelaste gezondheidsstelsels.”

18 miljoen van de 25 miljoen kinderen hebben in de loop van het jaar geen enkele dosis DTP gekregen, waarvan de grote meerderheid in lage- en middeninkomenslanden woont, met India, Nigeria, Indonesië, Ethiopië en de Filippijnen als landen met de hoogste aantallen. Tot de landen met de grootste relatieve toename van het aantal kinderen dat tussen 2019 en 2021 geen enkel vaccin heeft gekregen, behoren Myanmar en Mozambique.

Wereldwijd is meer dan een kwart van de dekking van HPV-vaccins die in 2019 werd bereikt, verloren gegaan. Dit heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid van vrouwen en meisjes, aangezien de wereldwijde dekking van de eerste dosis van het humaan papillomavirus (HPV)-vaccin slechts 15% bedraagt, ondanks het feit dat de eerste vaccins meer dan 15 jaar geleden werden toegelaten.

Gehoopt werd dat 2021 een jaar van herstel zou zijn, waarin de overbelaste immunisatieprogramma’s weer zouden worden opgebouwd en de cohort van kinderen die in 2020 waren gemist, zouden worden ingehaald. In plaats daarvan werd de DTP3-dekking teruggebracht tot het laagste niveau sinds 2008, waardoor de wereld, samen met de dalende dekking voor andere basisvaccins, niet langer op schema ligt om de wereldwijde doelstellingen te halen, met inbegrip van de immunisatie-indicator voor de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling.

Deze historische terugval in de vaccinatiegraad doet zich voor tegen de achtergrond van snel stijgende percentages ernstige acute ondervoeding. 

De vaccinatiegraad daalde in elke regio, waarbij de regio Oost-Azië en Stille Oceaan de sterkste terugval in DTP3-dekking liet zien, met een daling van negen procentpunten in slechts twee jaar.

Ontoereikende vaccinatieniveaus hebben in de afgelopen 12 maanden al geleid tot vermijdbare uitbraken van mazelen en polio, wat de vitale rol van immunisatie onderstreept bij het gezond houden van kinderen, adolescenten, volwassenen en samenlevingen.

De dekking van de eerste dosis mazelen daalde in 2021 tot 81 procent, ook het laagste niveau sinds 2008. Dit betekende dat 24,7 miljoen kinderen hun eerste dosis mazelen misten in 2021, 5,3 miljoen meer dan in 2019. Nog eens 14,7 miljoen kregen hun noodzakelijke tweede dosis niet. Evenzo misten in vergelijking met 2019 6,7 miljoen meer kinderen de derde dosis poliovaccin en misten 3,5 miljoen kinderen de eerste dosis van het HPV-vaccin – dat meisjes beschermt tegen baarmoederhalskanker later in hun leven.