Waarom is kippenvlees in sommige landen zo goedkoop? Hoe is het mogelijk dat je ergens een kilo kip kunt kopen voor minder dan de helft die je elders moet neertellen? En waarom zijn geïmporteerde kippen zoveel goedkoper dan lokaal gekweekte vogels?
Op 14 mei 2008 stormden honderden agenten van de Amerikaanse Immigration and Customs Enforcement (ICE) binnen bij Agriprocessors, een koosjer slachthuis in Postville, Iowa in wat toen de grootste razzia in de Amerikaanse geschiedenis was.
Vierhonderd arbeiders, grotendeels immigranten, werden afgevoerd naar een provisorisch detentiecentrum en de meesten werden veroordeeld tot celstraffen.
Illegalen
De meeste mensen in geïndustrialiseerde en westerse landen voelen zich ongemakkelijk bij het slachten van vee en willen vooral niet weten hoe dat gebeurt.
Maar terwijl immigratiedebatten steeds vuriger worden, gebruiken Amerikaanse slachthuizen traditioneel de goedkoopste arbeidskrachten om Amerikanen hun goedkope vlees te geven.
Meestal zijn dat immigranten, in de meeste gevallen illegalen, die bereid zijn voor heel weinig geld te werken, volgens mensenrechtenorganisatie Oxfam onder mensonterende omstandigheden.
Economy of scale
De start van de eerste grootschalige vleeskuikenonderneming in de VS was te danken aan een verzendfout.
Cecilia Steele had 50 legkuikens besteld, maar ontving ten onrechte 500.
Ze hield ze allemaal; 387 van de vogels bleven leven en toen ze elk twee pond waren, verkocht Cecilia ze als vleeskip voor maar liefst 67 cent per pond.
Het volgende jaar bestelde Steele nog eens 1.000, en tegen 1926 had zij 10.000 slachtkuikens.
Een kip kan onder natuurlijke omstandigheden 6 tot 8 jaren oud worden. Vanaf de 20’er jaren van de vorige eeuw leeft een slachtkip steeds korter.
Omstreeks 1920 deed een kuiken er 16 weken over om iets meer dan een kilo zwaar te worden. Dat is sterk veranderd door nieuwe kweekmethoden en krachtiger voer.
De ‘moderne’ vleeskip is zo gekweekt dat die na 6 tot 8 weken minimaal 2 kilo weegt; afhankelijk van verschillende aspecten kan dat oplopen tot 3 kilo of meer.
Een vleeskuiken kost tegenwoordig veel minder aan voer, omdat zij veel korter leeft. Bovendien levert zij veel meer op, omdat zij zwaarder wordt.
De economy of scale werkt door in de prijs: meer kuikens die sneller en goedkoper kunnen worden gekweekt, maken het mogelijk om het vlees goedkoper te verkopen.
Medicatie
Die snelle groei gaat niet zonder slag of stoot: vleeskuikens zijn gevoeliger voor allerlei ziekten en sterven sneller dan hun grootoma’s.
Kippen in grote kwekerijen, waar duizenden vogels dicht opeen gepakt zitten, worden dan ook volgestopt met antibiotica in het voer (of zelfs geïnjecteerd in de eieren).
Dat leidt vaak tot resistentie tegen antibiotica bij mensen die dit vlees hebben gegeten.
Voer
Voeding is een van de grootste kostencomponenten van vlees. Om vlees betaalbaar te houden, betalen overheden met subsidies mee aan voer.
Hierdoor kunnen gesubsidieerde boeren goedkoper produceren dan lokale kwekers in landen waar hun vlees naartoe wordt geëxporteerd.
Dat levert voor consumenten de vraag op: wat is de werkelijke prijs van een goedkoop stukje vlees?