Stel: je wordt door iemand uit eten gevraagd, maar hebt daar geen zin in en besluit het voorstel af te wijzen. Neem jij dan ook een “sorry” in de mond? Niet doen. Wetenschappers concluderen dat excuses in dit soort situaties er net voor zorgen dat de ander nog meer gekwetst is. “We zeggen veel te snel sorry, alleen maar om onszelf beter te voelen,” klinkt het.

Als we iemand moeten afwijzen – voor een uitnodiging, een date of een job, bijvoorbeeld – dan willen we dat graag zacht aanpakken. Dus verpakken we die boodschap met een strikje van “sorry’s” rond, zodat we onszelf alvast minder schuldig voelen om die beslissing. Maar wil je écht de schade inperken van die afwijzing, dan skip je die excuses beter, aldus Gili Freedman, postdoctoraal onderzoeker in de psychologie uit Texas.

Nog kwetsender

“Als je excuses uit, dan verplicht je de ander bijna om je te vergeven,” legt Freedman uit. “Je drijft hen in een hoekje waarbij ze alleen maar kunnen zeggen ‘het is niets’, zelfs als ze het eigenlijk wél erg vinden. Dat kan het voor de andere partij nog kwetsender maken.” Die conclusie trekken Freedman en zijn collega’s uit sociale experimenten bij meer dan 1.000 proefpersonen op de universiteit van Texas.

Goed bedoeld

Wie zijn excuses aanbiedt bij het afwijzen van een voorstel, bedoelt het natuurlijk goed. Maar onbewust is het een egoïstische daad om zelf een beter gevoel aan de afwijzing over te houden, aldus de onderzoekers. “Je kan het vergelijken met het clichématige ‘het ligt niet aan jou, het ligt aan mij’ bij een relatiebreuk. Dat helpt de ander ook niet vooruit. Zo’n excuses kunnen de ander net nog slechter doen voelen.” Natuurlijk hangt alles van de situatie en de personen af, maar volgens Freedman heeft het alleen zin om je te excuseren als je zelf met een beter gevoel wil achterblijven. Doe het dus niet in het belang van de ander, tipt ze. Als dat je bedoeling is, dan excuseer je je beter niet.

Sorry voor alles

Dat sorry te snel over onze lippen rolt, vindt ook de Australische psychologe Mel Schilling. “Vooral vrouwen hebben de neiging om heel snel ‘sorry’ te zeggen bij kleine dingen, waardoor het woord zijn betekenis verliest,” legt ze uit. Het wijst op onzekerheid van de spreker en komt over alsof je jezelf onderdanig opstelt. Ook zij tipt om die sorry’s iets vaker af te wegen, om zelfzekerder over te komen en ervoor te zorgen dat een welgemeende “sorry” niet aan betekenis verliest.(HLN.be)