Ook mannen slachtoffers van huiselijk geweld
Bij het horen van geweld denken de meeste mensen aan lichamelijk geweld en lichamelijke mishandeling. Over het algemeen wordt aangenomen dat het overwegend mannen zijn die huiselijk geweld plegen, maar diverse studies laten zien dat veel vrouwen thuis net zo gewelddadig/agressief zijn: de helft van de klappen thuis komt van vrouwen.
Huiselijk geweld wordt in Suriname op een lijn gesteld met vrouwenmishandeling. Mishandeling van mannen door vrouwen “bestaat “niet. Zelden wordt er in een bijzinnetje iets gezegd over dat vrouwen ook agressief kunnen zijn. Dr. Martin Fiebert, hoogleraar aan de Californië state University, houdt al jaren een lijst bij van onderzoeken naar huiselijk geweld en relatiegeweld en komt tot de conclusie dat mannen en vrouwen even gewelddadig zijn.
Ook prof. Richard j. Geffes van de University of Pennsylvanis komt tot het oordeel dat vrouwen net zo agressief zijn als mannen. Hij geeft toe dat huiselijk geweld meer vrouwen verwondt ( mannen slaan harder, maar niet vaker ), maar voor die vrouwen is er wereldwijd aandacht en opvang, voor de mannen is er helemaal niets geregeld. Wie luistert naar/gelooft een man tegen wie huiselijk geweld wordt gebruikt? Mannelijke slachtoffers noemt hij dan ook “ de vermisten “van huiselijk geweld.
Geestelijk geweld
Ook seksueel misbruik, psychische mishandeling, verwaarlozing van kinderen door ouders, bedreiging door een partner of een kind kunnen worden gerekend tot huiselijk geweld. Bij lichamelijk geweld denkt men gauw aan hardhandig duwen, slaan, schoppen, aan de haren door het huis slepen, de keel dichtknijpen etc.
Bij geestelijk geweld moeten we denken aan vernederen en beledigen, uitschelden en intimideren, bedreigen en tiranniseren, verbod op contact met familie en vrienden, verbod om een baan te nemen of een cursus te volgen, verbod uit huis te gaan, vernieling van spullen, slachtoffer kwetsen met dingen die hem/haar het meest raken.
De totale persoonlijkheid van het slachtoffer wordt onderdrukt. Van alles wat er misloopt, krijgt het slachtoffer de schuld van. In sommige gevallen is er zelfs sprake van geestelijke marteling van het slachtoffer. Hoe erger het geestelijke geweld wordt, des te nabijer komt het lichamelijke geweld.
Hoewel het heel ingrijpende gevolgen heeft, wordt geestelijk geweld meestal verwaarloosd, omdat het in tegenstelling tot lichamelijk geweld geen tot weinig zichtbare letsels achterlaat. Dat is de voornaamste reden waarom zowel omstanders als het bevoegde gezag zich overwegend focussen op lichamelijk geweld.
Huiselijk geweld kan incidenteel voorkomen, maar het kan ook dagelijks of wekelijks plaatsvinden en het kan maanden of jaren duren. Het komt voor in alle soorten gezinnen en is vaak zeer ingrijpend. Vaak is door het geweld het huis geen veilige plek meer voor de kinderen.
Gevolgen
In veel gevallen is het niet eenvoudig erachter te komen of iemand mishandeld wordt. Opvallend is dat de meeste slachtoffers in eerste instantie het geweld ontkennen; ze willen het liever niet aan de grote klok hangen, zij denken en hopen dat het vanzelf weer overgaat.
In lagere sociaaleconomische klassen komt huiselijk geweld relatief meer voor als gevolg van het gebrek aan materiële en sociale status: de minder gunstige omstandigheden waarin deze klassen moeten leven leidt sneller tot conflicten; deze mensen nemen sneller hun toevlucht tot geweld binnen het gezin. Het hele gezin lijdt eronder, soms ook de geweldpleger.
Het is voor de gezinsleden heel moeilijk de situatie te doorbreken. De slachtoffers berusten zich in de erbarmelijke situatie, maar zijn geestelijk erg verzwakt. Op lange termijn kan geestelijk geweld tot ernstige klachten leiden, zoals stress, depressie, slaap- en concentratieproblemen, zelfmoordgedachte, zelfmoordpoging en soms tot zelfmoord.
Als een vrouw bv door haar man stelselmatig wordt mishandeld, waarom blijft ze ondanks alles bij haar partner? Daar zijn er verschillende redenen voor:
Omdat ze vaak samen kinderen hebben en ze haar gezin bij elkaar wil houden, ze afhankelijk is van hem, ze misschien nog van hem houdt en de hoop koestert dat hij verandert en/of ze bang is dat hij zich gaat wreken als ze weggaat van hem.
Taak van de omgeving
Huiselijk geweld stopt in de regel nooit vanzelf. Een buitenstaander die huiselijk geweld merkt, staat voor een groot probleem. Hoe moet men ermee omgaan? Moet men er wat over zeggen, moet en mag men zich ermee bemoeien, moet men ingrijpen?
We moeten ons wel realiseren dat de schade voor de slachtoffers onherstelbaar kan zijn. Bij huiselijk geweld zijn er meestal meer slachtoffers ( bv de kinderen) dan degene die direct wordt mishandeld. Gezinnen met frequent huiselijk geweld kunnen onmogelijk geestelijk stabiele, evenwichtige kinderen leveren.
Als buitenstanders moeten we het als onze morele en humanitaire plicht zien om wat tegen het geweld te doen. Er zijn tal van mogelijkheden om hulp te bieden:
1. Probeer zoveel mogelijk signalen op te vangen, vragen te stellen en te luisteren naar het slachtoffer. Vooral het luisteren naar het slachtoffer werkt zeer opluchtend en hoopgevend voor haar/hem.
2. Bespreek de situatie met een vriend en/of familie van de geweldpleger die voldoende greep heeft op hem/haar en vraag de vriend/familie om de geweldpleger op andere gedachten te brengen. Wees er voorzichtig mee, want meestal willen ze (= zowel geweldpleger als slachtoffer ) niet hebben dat het geweld “uitlekt”.
3. Adviseer het slachtoffer om het geweld met de huisarts of goede kennis en/of familie te bespreken
4. Overweeg in het ergste geval aangifte te ( laten ) doen bij de politie.
De rol van de school
Ook de school kan een grote rol spelen in het signaleren van huiselijk geweld. In het gedrag van kinderen komt het goed tot uiting: ze zitten meestal stil en teruggetrokken, krijgen bij het minste en geringste huilbuien, zijn niet vrolijk en worden soms agressief.
Met een professionele aanpak ( zoals een vertrouwelijk, kalmerend en bemoedigend gesprek ) kan de leerkracht enig inzicht krijgen in de soort en de ernst van het geweld. Als de problematiek in kaart is gebracht, kan in teamverband worden nagegaan welke stappen de school kan/ moet nemen om het geweld te helpen bestrijden.
Huiselijk geweld kan de ziel van het ( de) slachtoffer(s) ernstig verwonden; een verwonde ziel geneest veel moeilijker en langzamer dan een gebroken arm. Help huiselijk geweld uit te bannen.
Jack Mohanlal / j.mohanlal@ziggo.nl