De regering gaat u pas aanstaande dinsdag uitleg geven over de SRD-koers. De regering heeft het waarschijnlijk druk met andere dingen. Wederom duidelijk dat ze geen urgentie zien in het behartigen van uw urgente belangen. Maar u hoeft niet te wachten op deze regering. Wat deze regering dinsdag gaat doen is; opkomen dagen met grijze mannen met fout zittende pakken en verkeerde dassen, die u weer gaan vertellen dat het niet hun fout is dat de koers stijgt en dat goed komt, maar dat gelooft u hoogstwaarschijnlijk toch niet meer!
De regering zit in z’n eigen tunnel, helemaal donker en blind, maar u hoeft daar niet aan mee te doen. U moet snel uit die tunnel, en ik geef u de route in dit artikel.
Ik geef u eerst aan wat u moet overwegen en dan waarom ik denk dat deze route voor u en uw gezin verstandig is. Ik doe ook een beroep op de vakbonden en hun leiding om dit artikel goed te bestuderen. Men rekent op uw inzicht en verstandigheid.
Wat te doen?
1. Waarom heeft u uw werkgever nog steeds niet gevraagd om uw salaris in US-dollars te betalen?
2. Waarom zou u nog geloven in de SRD? Is het niet verstandiger om uw SRD’s zo snel als mogelijk om te zetten in US-dollars, want anders wordt u iedere dag armer (SRD-koers is nooit structureel gedaald, van 2 naar 35.000, vanaf 1980). Sinds deze regering is aangetreden is de koers van de SRD alleen maar gestegen en bent u iedere dag armer geworden. Waarom denkt u dat ze de stijging kunnen stoppen? Het IMF komt niet met steun en loopt al drie tranches achter. De VS blijft de rente verhogen, dit zal ook niet veranderen, dus de US-dollar zal in waarde blijven stijgen ten opzichte van de SRD. Dus SRD, dede!
3. De internationale goudprijs is stijgende want goud wordt in US-dollars verhandeld, probeer werk te vinden in de goudsector en vraag om in US$ uitbetaald te worden. (De overheid zou iedereen in Suriname gratis een stukje goudconcessie moeten geven, dan kunt u zelf goud winnen en zo US-dollars verdienen, maar dat gaan ze nooit doen want dan hoeft u geen bedelaar van pakketten meer te zijn en wordt u rijker, slimmer en zelfstandiger).
4. Vraag voor al uw producten, rijst, groeten, fruit, om betaald te worden in US$. Overweeg een bordje op uw marktkraam twee prijzen; SRD en US$, maar u wilt US$. En check weer punt 1.
5. Als je schulden maakt doe dat in SRD en niet in US$, maar zorg ervoor dat je inkomen in US$ is. De roofkapitalisten werken al 47 jaar volgens deze succesformule en u houden ze dom, u moet blijven geloven in de SRD. Waarom doet u dat?
6. Het volk van Suriname moet zich sterk verzetten tegen de stijging van de EBS-tarieven totdat voor eens en voor altijd duidelijk is wat de rol van de roofkapitalisten is in de daadwerkelijke kostprijsberekening van de EBS voor gas en elektra. Want men wil u gewoon een kankantri boren door uw neus terwijl de kostprijzen waarschijnlijk fors lager liggen. Ze willen u weer zien bloeden en de roofkapitalisten zien lachen!
Ineens reist men niet meer, je hoort niets meer over Caricom, alle plekken die dialoog op dialoog, ook allerlei oude presidenten worden ineens geconsulteerd
Belangrijk om te beseffen: het grootste deel (vermoedelijk 70 procent) van de Surinaamse economie is een informele gedollariseerde, US-dollar economie. En heel veel van wat u dagelijks gebruikt als burger van Suriname wordt geïmporteerd door te betalen met US$. Dus ook al betaalt u SRD’s, alles wordt omgerekend vanuit US$ naar SRD. De SRD telt eigenlijk niet meer, allang niet meer. De Surinaamse economie is dus eigenlijk gedollariseerd, maar men wil u toch doen geloven in de ‘waardeloosheid’ van de SRD.
Suriname is een importjunkie, tot junkie gemaakt door 47 jaar structurele vernietiging van de lokale productie en het handelen van de roofkapitalisten die de junkie steeds meer en erger verslaafd hebben gemaakt!
De rentestijging van de Amerikaanse Centrale Bank stuwt de US$ en killed the SRD?
Recent heeft de Centrale Bank van Amerika, de rente weer verhoogd, om de Amerikaanse inflatie (Poetin-inflatie, als gevolg van de oorlog in Oekraïne) te beteugelen. Door de rentestijging in de VS zal de dollar ten opzichte van andere munten, bijvoorbeeld de SRD, in waarde toenemen. En dus zal de SRD in waarde ten opzichte van de US$ afnemen. Dit betekent, de SRD wordt steeds minder waard! “A koers o tan kren”, de SRD-koers gaat als een raket omhoog”
Wat betekent dit voor de bredere Surinaamse economie? Ik som de belangrijkste punten voor u op:
1. Importen worden duurder, dus prijzen in de winkels uitgedrukt in SRD gaan stijgen, u wordt met de dag armer, ook al geeft de overheid u wat sociale steun. De hulp is dweilen met de kraan open. U wordt armer!
2. Doordat veel producten uit het buitenland nodig zijn (input) in de Surinaamse economie bijvoorbeeld; kunstmest, insecticiden, landbouwzaden, kip uit de VS, benzine, gas, bijna alles, en dit allemaal in zal US$ betaald moeten worden en er zal veel meer US$ nodig zijn om hetzelfde te kunnen importeren. Het Surinaamse bedrijfsleven zal meer US-dollars nodig hebben. Dus de vraag naar US-dollars gaat toenemen en dus zal de SRD-koers blijven stijgen. (Drugs voor de junkie wordt duurder, maar de junkie kan niet meer zonder de drugs van de roofkapitalist). Dus u wordt armer!
3. Exporten worden ook duurder, want alle Surinaamse productie, die met US$ input lokaal wordt geproduceerd (kunstmest, olie, gas, insecticide), zijn duurder geworden omdat de US-dollar duurder is geworden, dus export wordt duurder en zal ook afnemen. U wordt armer!
4. De Centrale Bank van Suriname is nog steeds in diepe coma en kan haar wettelijke taken; koers stabiliseren, inflatie beteugelen, werkgelegenheid stimuleren, en nog meer van zulke wettelijk taken, die voortvloeien uit de Surinaamse Centrale Bank wet, allang niet meer uitvoeren. Dus de SRD-koers zal blijven stijgen, u wordt armer!
5. De Surinaamse economie is vooral een grote informele economie, waar de US-dollar de baas is en niet de SRD, en zolang dit het geval is, is er geen uitweg, dus u wordt armer!
Kan de regering wat doen? Drie radicale oplossing voor NU
Oplossing 1: de overheid moet alle goudexporten proberen te blokkeren tenzij de exporteurs een additionele exportbelasting betalen in US-dollars. Daardoor kan de overheid extra US-dollars binnenhalen om de koers direct te stabiliseren en het sociaalvangnet te verstevigen.
Oplossing 2: trek zoveel mogelijk de informele economie in de formele economie. Hoe? Door naast de SRD ook de US$ (en de EUR) als wettig betaalmiddel in te voeren, dollariseren. Deze wet via een turbo procedure door het parlement slepen en klaar. Suriname is al eigenlijk een gedollariseerde economie, waarom houdt men zichzelf nog voor de gek? De regering moet de Surinaamse economie accepteren zoals ze is, geen “Suske en Wiske verhalen” met tunnels en licht, maar gewoon de realiteit accepteren.
Zo breng je de informele sector geruisloos in de formele economie want je kunt dan als overheid voortaan ook in US$ en EUR belastingen heffen (dit gebeurt al gedeeltelijk, dus waarom niet breed implementeren en werknemers kunnen hun salaris in US$ of EUR opeisen. De huidige informele sector die een (US$) gedollariseerd is, de US$ is daar de baas, komt dan in het directe bereik van de overheid.
Nu is het moment om de Surinaamse economie partieel te dollariseren (US-dollar) door naast de SRD ook de US$ en EUR als wettig betaalmiddel in te voeren. Ik denk dat het IMF hier geen moeite mee zal hebben. En als je erover nadenkt moet zelfs de meest kritische econoom de praktische uitvoerbaarheid en mogelijkheid van deze oplossing, als charmant bestempelen. Het lijkt allemaal veel gevraagd van deze incompetente, overzichtloze, oncreatief ogende regering, maar ze kunnen wel degelijk wat doen. De vraag is, willen ze het wel doen? Anders gaat de koers naar de SRD 50!
Dr. Ashwin Ramcharan RO