“Het operationeel zijn van het Constitutioneel Hof is noodzakelijk voor de beleving en de waarborging van de grondrechten en mensenrechten in ons land”, is een van de conclusies van de masterclass, die op zaterdag 7 februari 2015 gehouden werd op de campus van de Anton de Kom Universiteit van Suriname.
De studenten, die het vak “Politicologie” in het kader van de studierichting Rechten van het faculteit der Maatschappijwetenschappen hebben gevolgd, moesten het eerste semester van het collegejaar (2014-2015) afsluiten middels het organiseren van een masterclass, die verband hield met de theorie die ze gedurende de colleges hebben gevolgd.
Het thema was: “Wat zijn de politieke, maatschappelijke en juridische consequenties voor ons politiek systeem daar het Constitutioneel Hof nog niet in werking is?”
Alhoewel de meningen verdeeld waren over de juiste benaming, waren alle aanwezigen ermee eens dat er een instituut dient te worden ingesteld, die de grondrechten en mensenrechten dient te waarborgen middels onder andere toetsing van de wetten aan de Grondwet van de Republiek Suriname.
Vanwege het ontbreken van bedoeld instituut zijn belanghebbenden tot nu toe genoodzaakt om ingeval van de schending van een of meer van hun mensenrechten een rechtszaak aanhangig te maken bij het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens en wel via de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens. Dit geschiedt door middel van het indienen van een klacht bij deze Commissie.
De Staat Suriname is reeds in 5 gevallen veroordeeld geworden door het Inter-Amerikaans Hof vanwege het schenden van mensenrechten. Voorgesteld werd om de benaming van het Constitutioneel Hof eventueel te veranderen in bijvoorbeeld “Damage Control Institute”.
Het instituut zal zich onder andere bezig moeten houden met het herstellen van de schade toegebracht aan de burger door een wet of een wettelijke regeling.
Ook als de burger de mening is toegedaan dat de rechter een vermoedelijk onjuist beslissing heeft genomen, uiteraard gemotiveerd met onder andere een of meerder wetten of wetsartikelen, dan kan hij of zij niet naar de bestaande rechterlijke instanties toe stappen om toetsing van bedoelde wet of wettelijke bepalingen aan de Grondwet of Verdragen te vragen.
Dit vanwege het feit dat op grond van artikel 80 lid 2 van de Grondwet de wetten onschendbaar zijn, behoudens een drietal uitzonderingen, waaronder toetsing door het Constitutioneel Hof op grond van artikel 144 lid 2 van de Grondwet. Naast toetsing van de Amnestiewet, werd tijdens de masterclass te kennen gegeven dat toetsing van de Terugroepwet en de Kieswet noodzakelijk worden geacht.
Sinds 1975 zijn er reeds 7 conceptwetten inzake het Constitutioneel Hof geformuleerd, echter heeft de instelling tot nu toe niet plaatsgevonden.
Bij deze gelegenheid is de wens kenbaar gemaakt dat de Regering en De Nationale Assemblee tezamen zorg dienen te dragen voor wetgevingsproducten of modificering van reeds bestaande wetgeving op het gebied van:
a. Grondenrechten van de Inheemsen en de in stamverband levende volkeren, respectievelijk de Indianen en de Boslandcreolen
b. Rechten van mensen met een beperking
c. Rechten van de LBGT’s (Lesbians, Bisexuals, Gays and Transgenders)
d. Patent op geneeskrachtige planten die zich bevinden in het binnenland
e. Bescherming van intellectuele eigendommen.
f. Auteursrechten
g. Quorumproblematiek DNA
h. Wet op Gronduitgifte
i. Algemene Wet Bestuursrecht
Waarborging van grond- en mensenrechten schijnt geen aandachtspunt te zijn voor de vele politieke organisaties in ons land. Dit blijkt uit het niet reageren op de uitnodiging van de rechtenstudenten. Behalve de Nationale Democratische Partij (NDP) hebben alle overige politieke organisaties geen acte de préséance gegeven tijdens de masterclass.
De wens werd uitgesproken om prioriteit te geven aan goede en relevante wetgevingsproducten met effectieve en efficiënte toezicht op de naleving.
Zoals eerder gesteld was iedereen het met elkaar over eens dat er een toetsingsorgaan dient te bestaan ter waarborging van de grondrechten en de mensenrechten van het volk van Suriname.
Aan de masterclass hebben deelgenomen: studenten van de studierichting Rechten en Public Administration, speciale gasten, vertegenwoordigers van diverse belangengroepen, Rose-Anne Franklin (docente Politicologie), Eugene van der San (gastspreker), Ricardo Panka (voorzitter Commissie van Rapporteurs wet Constitutioneel Hof), Sam Polanen (voorzitter Presidentiële Commissie Herziening Grondwet Republiek Suriname), Henk Naarendorp (voorzitter KKF als panellid), Ashok Jokhoe (docent Staatrecht Adek als panellid), Anne Chin A Lin (docente Erfrecht Adek als panellid).
Het ligt in de bedoeling dat de conclusies van de masterclass, aangeboden zullen worden aan het Bestuur van de Anton de Kom Universiteit ter doorgeleiding naar de Regering van de Republiek Suriname.