Op 12 december is er een ingezonden artikel van de directeur van de Stichting Stadsherstel Paramaribo, de heer Anton F. Smit in De Ware Tijd verschenen. Aan het einde van het artikel stelde de schrijver weliswaar niet in vragende vorm: Suriname waarheen?
Aangezien de Nationale Reparatie Commissie en met name de voorzitter van deze Commissie door Smit in het ingezonden stuk is aangehaald zie ik het als mijn verantwoordelijkheid om namens deze door de president van de Republiek Suriname in het leven geroepen Commissie in te gaan op enkele onjuiste stellingen en onduidelijkheden die in het artikel zijn aangehaald.
De directeur heeft in zijn ingezonden stuk tal van vragen aan de lezers gesteld. Ik hoop in dit artikel op het merendeel van die vragen in te gaan.
Met genoegen wil ik de nodige duidelijkheid verschaffen over de Commissie die ik voorzit en de taken die de Commissie heeft meegekregen heel in het kort uit de doeken doen.
Het begon allemaal met het besluit van de Caricom- staatshoofden, die in 2013 in Trinidad tijdens hun 34ste Staatshoofdenvergadering hebben bepaald dat zij stappen wensten te ondernemen tegen de ex-koloniale landen zoals Engeland, Frankrijk en Nederland.
De staatshoofden eisten excuses voor de genocide die onder de inheemsen in de koloniale tijd is aangericht en reparaties voor de Inheemsen en voor de misdaden die tegen de Afrikanen in die tijd zijn aangericht.
Om de samenleving in de diverse Caricomlanden bewust te maken van het voorgaande hebben de Caricom staatshoofden bij consensus het besluit genomen dat er in elk land, dus ook in Suriname een Nationale Reparatie Commissie moest worden opgericht, die rechtstreeks onder elk staatshoofd in de lidlanden moet resulteren.
In het huidig bestuur van de Nationale Reparatie Commissie zitten op dit moment de volgende leden en aspirant-leden: Stanley Liauw Angie, Alwin Ligorie, Kenneth Gemert, Rudolf Morgenstond, Judith Faerber, Agnitha Jozefzoon, Edgar Loswijk, Henry Ceder, Harold Taweroe, Orveo Read en Tania Simison.
Verder moest er volgens de Caricom- staatshoofden ook een regionale Caricom Reparatie Commissie worden opgericht, die de Caricom -staatshoofden rechtstreeks moeten adviseren. Ondergetekende is één van de 5 leden van de Caricom Reparatie Commissie.
Welnu de Nationale Reparatie Commissie Suriname is niet op een bepaalde dag uit de lucht komen vallen. Het oprichten van de Commissie is op een Caricom -staatshoofden conferentie bepaald en valt ook in ons land rechtstreeks onder de President.
De Commissie heeft een uitgebreide taak meegekregen, waaronder voorkomt: het koloniaal verleden vanuit een Surinaams perspectief te onderzoeken, zaken en gebeurtenissen vast te leggen, te adviseren, allemaal vanuit de gedachte om te repareren/herstellen.
Het een en ander betekent dat de Reparatie Commissie zich richt op het bekijken van de Surinaamse geschiedenis vanuit het perspectief van de Inheemsen en hun nazaten en vanuit het perspectief van de Afrikanen en hun nazaten.
In 2014 hebben de Caricom- staatshoofden een Tien Punten Programma voor Reparaties goedgekeurd en hebben daarbij ook het vraagstuk van de contractarbeid in de koloniale tijd aan toegevoegd.
In tegenstelling tot de Stichting Stadsherstel houden de Commissies op regionaal – en op nationaal niveau zich niet bezig met onze prachtige koloniale gebouwen, maar met wat er in het koloniale verleden is gebeurd. Bijvoorbeeld dat deze gebouwen door Afrikaanse dwangarbeiders zijn gebouwd en dat zij nooit voor hun noeste arbeid zijn betaald en dat deze dwangarbeiders bovendien op basis van willekeur door hun ‘bezitters’ vrijwel dagelijks werden mishandeld.
Wat betreft het wapen op de voorgevel van het Presidentieel paleis het volgende. De directeur van de Stichting Stadsherstel doet in zijn artikel bewust of onbewust een poging om de lezers te misleiden door geen achtergrondinformatie over het wapen door te geven en de zaak in plaats van zakelijk emotioneel te benaderen.
Wat hij namelijk niet stelt, is dat het in deze gaat om een aanpassing van het wapen van de geoctroyeerde sociëteit van Suriname. Deze Nederlandse slavenhandel drijvende onderneming heeft in de periode 1683-1795 voor tientallen miljarden euro’s goederen die door tot slaaf gemaakte Afrikanen uit Suriname in Nederland geïmporteerd.
De hoofdlieden van deze onderneming hebben ook genocide onder de Inheemsen gepleegd en hebben hun in hun eigen land tot slaaf gemaakt. Verder hebben zij duizenden van onze Afrikaanse voorouders uit winstbejag de dood in gejaagd. Tot aan 2014 heeft het wapen van deze onderneming in vol ornaat op het Presidentieel paleis gestaan.
De Nationale Reparatie Commissie heeft inderdaad aan de president geadviseerd om dit merkteken eindelijk te verwijderen, goed te conserveren en te plaatsen in een daartoe behorend museum, waar het voor iedereen die wat wil weten of leren van een stuk Nederlandse koloniale geschiedenis in Suriname toegankelijk zal zijn.
Wij hebben inmiddels de indruk dat de president heeft besloten om het advies niet volledig op te volgen, maar dat besloten is om in ieder geval het wapen van de stad Amsterdam en de Nederlandse leeuw uit het wapen te verwijderen en op die plaats het wapenschild van Suriname te plaatsen.
Dat wil zeggen dat wij binnenkort een Presidentieel paleis kunnen tegemoetzien, waarop het wapen van Suriname als onafhankelijk land en zelfstandig land duidelijk zichtbaar is. Welnu, op een Presidentieel paleis hoort het wapen van ons land zichtbaar aanwezig te zijn, of niet soms?
Voor wat het slopen van de prachtige monumentale gebouwen betreft, kan ik de directeur van Stadsherstel informeren dat de Nationale Reparatie Commissie nooit zal adviseren om een gebouw te slopen, of zelfs te beschadigen.
Wat wij wel zullen doen is voorstellen doen om te repareren/herstellen. Zo hebben wij ook al aan de president geadviseerd om het kopstuk van Koning Willem I in (lauwerkrans) op de gevel van het Ministerie van Financiën te laten verwijderen en ook in een museum te plaatsen.
Ook dit advies is met redenen omkleed aan onze opdrachtgever verstrekt. But there is more to come.
De Nationale Reparatie Commissie vindt het bijvoorbeeld ook ongepast dat de kaart van Suriname nog doorspekt is van koloniale namen, die dateren van vóór 1975. Geven wij als Suriname geen verkeerd signaal aan de rest van de wereld?
Gelukkig heeft de heer Gerrit Barron al een landkaart geproduceerd met namen van nationale helden, die in de plaats van personen die in de koloniale tijd de dienst in ons land uitmaakten zouden kunnen komen. Dit proces van dekolonisatie is overigens al een tijdje aan de gang. Denk maar aan het lied van de legendarische Bob Marley:’Emancipate yourself from mental slavery. None other than yourself can change your mind’.
Ter illustratie kan het Oranjeplein van vóór 1975 worden genoemd, dat tot Onafhankelijkheidsplein is omgedoopt. En niet te vergeten de verwijdering van het standbeeld van de Nederlandse Koningin Wilhelmina naar de achtertuin van het museum, waar zij van ergens naar nergens kijkt.
Welnu, als onderdeel van het besluit van de Caricom- staatshoofden, waaronder ook ons staatshoofd valt is de Nationale Reparatie Commissie bezig uiteenlopende voorstellen aan het Staatshoofd te doen om te repareren/herstellen.
Wij zijn overigens gaarne bereid om aan de directeur en het bestuur van de Stichting Stadsherstel Paramaribo informatie te verschaffen over voorstellen die wij in het kader van het reparatieproces dat in het Caraibisch gebied op het niveau van de regeringsleiders op gang is gebracht, te verschaffen.
Drs. Armand Zunder,
Voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname.