Met interesse las ik het artikel van mevrouw S. Kisoensing, neuropsycholoog in Suriname over de vrees dat Suriname een verloren generatie krijgt als de problemen rond schooluitval, tienerzwangerschappen, kindermishandeling en opvoeding niet worden aangepakt.
Dat ons land te kampen heeft met genoemde problemen was al duidelijk, maar dat het zo schrijnend is, moet toch een wake up call zijn voor een ieder die hier belang bij heeft en die kan helpen om deze problemen op te lossen.
Op internet komen wij informatie over de volgende opvoedingsstijlen tegen:
– Autoritaire
– Democratische
– Verwaarlozend
– Toegeeflijk
Bij een autoritaire opvoedingsstijl hechten de ouders veel waarde aan strenge regels, en verwachten zij dat het kind hen onvoorwaardelijk volgt. Kenmerken zijn o.a.: Strenge regels en hoge verwachtingen; straffen worden gegeven zonder (veel) uitleg.
Mogelijke effecten autoritaire opvoeding
Kinderen uit een autoritaire opvoeding reageren er heel verschillend op. Sommigen vinden het juist fijn en zullen altijd braaf achter de ouder (of andere leider) aan lopen. Anderen worden er juist enorm losbandig van wanneer de ouder de macht (zoals het forceren van een straf of iets dergelijks) begint te verliezen.
Er is vaak geen of weinig communicatie dus het kind zal vaak geen emoties kunnen voelen en heftige dingen kunnen verwerken. De kinderen hebben vaak ook minder zelfvertrouwen en hebben soms ook moeite met sociaal gedrag.
Bij een democratische opvoeding zorgen de ouders voor regels en grenzen. Ouders geven alleen de ruimte aan de kinderen om dingen democratisch te beslissen. De kinderen krijgen meer keuzes en worden ook gestimuleerd om zelf de goede keuzes te maken. De ouders zijn veel meer ondersteunend, en zullen sneller dingen vergeven in tegenstelling tot autoritaire ouders.
Kenmerken democratische opvoeding: Er zijn duidelijke grenzen en regels welke (zoveel mogelijk) consequent worden nageleefd; er wordt geluisterd naar de kinderen en grenzen, regels en verwachtingen worden indien nodig aangepast; er is veel communicatie en warmte; er worden in sommige gevallen wel straffen uit gedeeld, wel met uitleg. Ouders geven bijvoorbeeld een time-out aan het kind, zodat het kan gaan nadenken over eigen handelen of gedrag en komen erop terug.
Mogelijke effecten democratische opvoeding
Wanneer je werkt met een democratische opvoeding leer je jouw kind de juiste keuzes te maken. Op die manier is het later ook gemakkelijker voor je kind om de juiste keuzes te blijven maken, vooral wanneer jij ooit eens weg valt. Als je in de opvoeding ook bewust bezig bent met het benoemen en ervaren van emoties, zal je kind ook meer in balans zijn dan in de andere opvoedingsstijlen.
Bij de verwaarlozende opvoeding zijn de opvoeders niet/weinig actief betrokken bij de kinderen. Zij bieden geen emotionele steun en sturing. Er is een grote afstand tussen de opvoeders en de kinderen. Ouders vermijden ongemak voor zich zelf. Daardoor wordt het kind vaak genegeerd op vragen en behoeften, of er wordt dusdanig gereageerd dat het kind de volgende keer geen vragen meer stelt of zijn behoeften niet aangeeft.
Er is nauwelijks interactie tussen de opvoeders en de kinderen. Structuur, ondersteuning, stimulering en sturing ontbreken dan ook volledig. Kinderen krijgen geen regels en krijgen normen en waarden nauwelijks mee. Soms is er sprake van lichamelijke, geestelijke mishandeling, vijandigheid en psychologische onbereikbaarheid. Vaak komt het doordat opvoeders vroeger zelf zijn verwaarloosd. De opvoeders onttrekken zich dus aan de verantwoordelijkheid en weten soms ook niet beter dan dat dit opvoeden is.
Mogelijke effecten verwaarlozende opvoedingsstijl
Kinderen die zo zijn opgevoed, vertonen vaak ongepast gedrag en trekken op een negatieve manier de aandacht en zijn vaak onzeker. De kans bestaat dat ze hun eigen weg opgaan. Schooluitval, experimenteren met seks, criminaliteit zijn mogelijke wegen die ze kunnen bewandelen. Er is geen toezicht of betrokkenheid van volwassene en het kind is als het ware zijn eigen ‘baas’ en staat er alleen voor, maar is toch nog een kind.
Bij een toegeeflijke opvoeding hebben ouders weinig regels en verwachtingen naar de kinderen toe. Ze gaan ook vaak confrontaties uit de weg. Wanneer het kind iets wil en zij eerst nee zeggen, zullen zij sneller toch toegeven. Kenmerken: (Bijna) geen regels of grenzen; geen consequenties of andere vorm van discipline; er is veel aandacht en liefde voor de kinderen; de ouders zijn vaak meer een vriend of vriendin van hun kind dan ouders.
Mogelijke effecten toegeeflijke opvoeding
Jouw kind zal weinig (zelf) discipline aanleren, en misschien juist ook wel weinig zelfvertrouwen krijgen omdat er géén grenzen worden aangegeven. Sommige kinderen ontwikkelen niet het sociale deel omdat ze nooit leren om iets netjes te vragen of iets aardigs te doen.
Uiteraard kunnen de kenmerken van de verschillende opvoedingsstijlen door elkaar heen lopen en toegepast worden. Behalve opvoedingsstijlen hebben cultuur en de omgeving ook invloed op de opvoeding.
Voor Surinaamse ouders zou het belangrijk zijn om na te gaan hoe zij anno 2015 invulling willen geven aan de opvoeding van hun kinderen. Eén ding is wel duidelijk en dat is dat de autoritaire opvoedingsstijl die wij vaak toepassen niet bij alle kinderen een positief effect heeft. Misschien denken wij dat wij er beter van geworden zijn, omdat wij ook op deze wijze zijn opgevoed.
Toch is het zo dat velen van ons nog zitten met de psychische klachten die wij over hebben gehouden aan onze opvoeding, vooral in situaties waar er sprake was van structureel slaan, dwang, macht en controle. Onze ouders hebben veelal geleerd om zo op te voeden en hebben onbewust hun eigen kinderen zo aangepakt. Toch is er nu dringend een betere en effectievere aanpak gewenst.
Wij moeten ook in onze stijl van opvoeden meegaan met de tijd en deze nieuwe generatie jongeren op een andere manier opvoeden, zodat wij alle kwaliteiten en talenten bij hen naar boven halen. Veel meer communiceren met kinderen, meer ruimte geven maar toch duidelijk de grenzen aangeven, afspraken maken met kinderen en positieve boodschappen uitzenden naar kinderen zijn dringend gewenst om het beste uit het kind naar boven te halen.
Peggy Anijs
peggyanijs@gmail.com
bronvermelding:
http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/3871410/2015/02/23/Suriname-moet-echt-vrezen-voor-een-verloren-generatie.dhtml
http://www.jekleintje.nl/opvoeding/verschillende-opvoedingsstijlen-en-waarom-zijn-ze-belangrijk
http://opvoedingsstijlen.wikispaces.com/Verschillende+opvoedingsstijlen