Tijdens zijn persconferentie van het afgelopen weekend deed de Governor van de CBvS, Gillmore Hoefdraad, een oproep aan de Surinaamse burgers om de komende tijd spaarzamer te zijn om zodoende oververhitting van de economie te voorkomen. Ook kondigde de Governor lastenverhogende maatregelen aan, aangezien het uitgavenpatroon van de overheid sterk is gestegen en de overheidsinkomsten tegenvallen (mede door het dalen van de goudprijs).
Ik zie zowel een verschil als een overeenkomst tussen de financiële situatie van Suriname en die van Nederland. Het verschil is dat de Nederlandse regering bij monde van premier Rutte de burgers oproept om meer te gaan consumeren om het land uit de al twee jaar durende recessie te trekken. In Suriname is de regering juist bang voor oververhitting. Deze oververhitting wordt echter niet zozeer veroorzaakt door de economische groei van ca. 4% (de vorige regering kende een sterkere economische groei van 5 tot 6%), maar eerder door de toegenomen overheidsuitgaven.
Daarmee komen we dan gelijk bij een opvallende overeenkomst tussen Suriname en Nederland. In beide landen is de regering niet in staat de groei van de collectieve sector af te remmen en de rekening daarvoor komt uiteindelijk terecht bij de burger in de vorm van lastenverzwaringen.
De Nederlandse economen Vermeend en Van der Ploeg hebben onlangs aangetoond dat ondanks de vele harde bezuinigingen van de afgelopen jaren, de collectieve sector in Nederland in tien jaar tijd is toegenomen van ca. 45% tot ca. 50% van het BBP (Bruto Binnenlands Product, oftewel het nationaal inkomen). Die stijging zit hem in Nederland vooral in de toegenomen kosten van het zorgstelsel en in allerlei subsidie regelingen. De rekening hiervoor komt uiteindelijk bij de burger terecht in de vorm van lastenverzwaringen, hetgeen een verwoestend effect heeft op de koopkracht van de burgers en op de economische groei.
Wat betreft Suriname ken ik niet exact de omvang van de collectieve sector als onderdeel van het BBP, maar als we kijken naar andere cijfers in Suriname zoals het alsmaar toenemende percentage van de beroepsbevolking dat werkzaam is voor de overheid, de explosieve stijging van de overheidssalarissen en de stijging van de overheidsuitgaven als geheel, dan lijkt het mij meer dan waarschijnlijk dat ook in Suriname de collectieve sector groeiende is.
Natuurlijk staan hier ook voordelen tegenover voor de burgers. Net zoals in Nederland sommige groepen profiteren van het rondpompen van allerlei subsidies, zo hebben de Surinamers nu het voordeel van een nationaal zorgstelsel (in wording), hogere AOV en AKB, diverse door de overheid gesubsidieerde woningbouwprojecten, etc.
Echter de rekening van al die fraaie, door de overheid betaalde of gesubsidieerde zaken komt vroeg of laat terecht bij de burgers, dat zijn u en ik. Daarom is het goed dat in ieder land kritisch wordt gekeken naar de groei van de collectieve sector ten opzichte van de private sector, zodat de collectieve sector niet verwordt tot een verstikkende deken die de koopkracht van de burgers telkens af blijft romen.
Jan Gajentaan