“Bankrekeningen ex-minister leeggehaald,” kopte een online krant dinsdag. De voormalige bewindsman werd met naam en foto benoemd op de website.

Ook de naam van de bank, die ten onrechte de tegenwaarde van tienduizenden Amerikaanse dollars, honderdduizenden Surinaamse dollars, had meegegeven aan een oplichter, werd genoemd, en om zeker te zijn dat iedereen wist om welke bank het ging, werd van de instelling een foto geplaatst.

De oplichter had gebruik gemaakt van valse notariële documenten: de naam van de veronderstelde verstrekkende notaris werd genoemd, hoewel zonder foto.

Persoonlijk interview

De slechterik was een lid van een – alweer – bij naam genoemde politieke partij, zou de bank aan het slachtoffer hebben verteld.

Het “slachtoffer” werd geciteerd op een wijze die deed vermoeden dat de man de krant persoonlijk te woord had gestaan. Maar dat was niet zo.

Want op de dag van verschijning van het artikel, dat veel stof deed opwaaien in de gemeenschap, deed een radiojournalist wat de krant had moeten doen: de oud-minister werd persoonlijk aan het woord gelaten.

Halve waarheid

Tijdens dit interview bleek de voormalige excellentie helemaal niets met de roof te maken te hebben. Het verhaal klopte, de namen en rugnummers van de spelers eveneens. Met één cruciaal verschil: het slachtoffer was niet de ex, maar een goede vriendin.

Het vermeende slachtoffer had het bericht slechts gedeeld, op verzoek van het echte slachtoffer, om de samenleving te waarschuwen.

Pech gehad!

De bank leek namelijk schouderophalend aan het incident voorbij te willen gaan: “Ja, wij hebben vier ton van uw geld aan de verkeerde meegegeven, jammer maar helaas, niets aan te doen” was de strekking van het artikel.

Verschillende media namen de apps en Facebookberichten van de ex-minister over, zonder te verifiëren (hoor en wederhoor) bij de diverse met naam en toenaam genoemde partijen of het allemaal wel klopte: riskant, in een tijd waar sociale media-accounts dagelijks worden gehackt en overgenomen door kwaadwillenden.

De ex-bewindspersoon kreeg er op sociale media fors van langs: hoe kwam hij aan zoveel geld? Vast gestolen van het arme volk, was de concensus.

Snelheid boven nauwkeurigheid

 

De halve canard is precies waar Denzel Washington voor waarschuwde: ongeverifieerde informatie zo snel mogelijk publiceren om maar vooral als eerste met een scoop te komen.

“Als je de krant niet leest, ben je slecht geïnformeerd. Wanneer je de kranten wel leest, wordt je verkeerd geïnformeerd.”

“Wat is het langetermijneffect van teveel informatie?” vraagt Washington. 

Maakt niet uit

Hij geeft zelf het antwoord: “Een van de effecten is de noodzaak om de eerste te zijn (met het nieuws, red.), niet eens meer om de waarheid te vertellen.”

“Jullie verantwoordelijkheid is niet om de eerste te zijn, maar om de waarheid te vertellen,” houdt hij een groep journalisten voor.

“We leven in een samenleving waar het alleen nog maar gaat om de eerste te zijn, wie kan het wat schelen. Het maakt ons niets uit wie wij kwetsen, wie wij vernietigen, of het waar is – breng het naar buiten, gewoon verkopen.”

Gevolgen van internet

De citaten van de acteur komen uit een filmpje dat is gemaakt door Be Inspired, een groep websites die zich specialiseren in inspirerende boodschappen.

De video wijst op de gevaren van de ongelimiteerde toegang tot het internet, dat “even verslavend is als alcohol en nicotine”, en de gevolgen die het medium heeft voor samenlevingen.

Ben Halpert haalt een bekend beeld aan: een gezin dat uit eten gaat in een chique restaurant. 

Samen alleen eten

Er is in het geheel geen aandacht van het gezelschap voor elkaar, maar “tijdens de gehele maaltijd hebben mam, paps en de kinderen slechts oog voor het scherm van de smartphone.”

Kleine kinderen kwijlen op hun iPhone die zij van hun ouders kregen om hen rustig te houden, zegt Halpert in een TEDx Talk. 

Kinderen worden al kort na hun geboorte verslaafd gemaakt aan het internet, met welwillende medewerking van hun ouders, legt hij uit.

Verslavend

Dat is geen toeval. Sociale media huren specialisten in die dezelfde trucjes toepassen die casino’s gebruiken om bezoekers vast te houden, met als doel: het medium zo verslavend mogelijk maken.

De Zuid-Koreaanse parlementariër Shin Yee-jin diende een wetsvoorstel in om vier vormen van verslaving tegen te gaan: de ziekelijke zucht naar drugs, alcohol, gokken en internet. 

Zijn partijgenoot Hwang Woo-yea zei in het parlement dat 470.000 internetverslaafden medische behandeling nodig hebben.

Ongewenst gedrag

In een onderzoek naar verslavende aandoeningen in 2014 vergeleek een team van Zuid-Koreaanse en Amerikaanse onderzoekers de herseneffecten van alcoholisme met de veranderingen bij mensen met internetstoornissen.

Beide groepen hebben iets gemeen: hun verslaving veroorzaakt ongewenste veranderingen in het gedrag.

Internetverslaafden zijn gemakkelijk herkenbaar: hun telefoon lijkt vergroeid met hun lichaam. Wanneer zij wakker worden, kijken zij als eerste op hun telefoon nog vóór zij hun partner een goede morgen wensen.

Internet is echter niet het probleem: het gaat om de balans, zegt Simon Sinek in gesprek met Larry King. En je afvragen wat je smartphone met je doet, benadrukt Washington.