Surinaamse schrijvers als Anton de Kom, Albert Helman, Rudie van Lier, Trefossa en Bea Vianen hebben in de twintigste eeuw een krachtig literair geluid laten horen. Pas de laatste jaren is zichtbaar geworden hoeveel ze hiermee hebben betekend voor de onafhankelijkheid van hun land. Een online tentoonstelling van het Nederlands Literatuurmuseum zoomt in op vijf schrijvers die hun tijd ver vooruit waren.

 In 2020 werd gevierd dat Suriname 45 jaar onafhankelijk was. In de aanloop naar dat jaar was er een grote tentoonstelling over Suriname in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, en er waren voorstellingen, boeken en bijeenkomsten. Er was veel aandacht voor Surinaamse geschiedenis en literatuur, wat nog het duidelijkst werd bekrachtigd door het feit dat Anton de Kom een plek kreeg in de officiële Canon van Nederland. Aan de hand van zijn verhaal wordt het onderwerp ‘Strijd tegen racisme en kolonialisme’ behandeld.

De gedachte ontstond dat er meer verhalen zoals dat van De Kom verteld zouden mogen worden. Literaire werken en persoonlijke aanknopingspunten die meer leren over de rijke cultuur en de getroebleerde geschiedenis van Nederland en Suriname. 

Het Nationaal Archief Suriname, de Universiteit Leiden, The Black Archives, het Koninklijk Instituut van Taal-, Land- en Volkenkunde, de Hogeschool Rotterdam en het Literatuurmuseum zijn met steun van het Mondriaanfonds een samenwerking aangegaan. Deze online tentoonstelling is een van de resultaten van deze samenwerking. 

Het was de bedoeling om twee historici/letterkundigen uit beide landen onderzoek te laten doen naar een gedeelde literaire geschiedenis, en naar de collecties van Surinaamse schrijvers in zowel het Literatuurmuseum als dat van het Surinaams archief, en die in samenhang tentoon te stellen. 

Het liep iets anders: Covid-19 maakte die uitwisseling van onderzoekers onmogelijk, en noodzakelijkerwijs bleven de onderzoekers ‘thuis’. Dat wil zeggen, Tanya Sitaram deed onderzoek in het Nationaal Archief Suriname te Paramaribo, Thalia Ostendorf in het Literatuurmuseum in Den Haag. 

Uit de persoonlijke geschiedenissen en de werken van Surinaamse schrijvers blijkt hoe krachtig en rijk geschakeerd het land van herkomst is. Deze schrijvers waren hun tijd vooruit en wat ze betekenden voor de onafhankelijkheid van hun land, is iets wat pas de laatste jaren voor een groter publiek zichtbaar is gemaakt. Daarvan is deze tentoonstelling een eerste getuigenis.

Klik hier om naar de website van het Literatuurmuseum te gaan.