De schandalen onder deze regering stapelen zich in heel hoog tempo op. We zitten op de helft van de regeertermijn en het is best wel mogelijk dat deze regering een record zal breken wat betreft schandalen waarin mensen dichtbij de president zijn betrokken. Elke keer wanneer een persoon in de kring van de president in een schandaal betrokken raakt, is dat eigenlijk een schending van het vertrouwen dat vanwege de regeringsleider is gegeven aan hooggeplaatste personen en het privilege om in de hoogste regionen van het bestuur te werken, zoals het functioneren als adviseur of het actief zijn op het Kabinet van de President.
In een veel gelezen online krant is door bekende Nederlandse columnisten uit de diaspora het een en ander geschreven over de minister van EZ en een functionaris op het ministerie. De columnisten zitten in Nederland, ze hebben enkele decennia terug hier op de middelbare scholen en de universiteit gezeten en zijn daarna ter afronding van hun studie en voor lotsverbetering naar Nederland vertrokken. Ze zijn daar, maar ze hebben heel veel gedetailleerde informatie. Tegenwoordig is dat niet zo moeilijk om belastende informatie over te dragen. Alles gaat heel gemakkelijk met de app en de mail. Mensen zien in de administratie heel veel zaken die tegen de wet- en regelgeving, de comptabele regels en behoorlijk en integer bestuur is. Dezelfde mensen die deze stukken onder ogen krijgen, zijn de mensen die ook slachtoffer zijn van corruptie en wanbestuur. Ze weten dat wat door hun handen gaat, er de oorzaak van is dat ze met hun salarissen nauwelijks eten en drinken voor hun gezin kunnen kopen. Ze voelen het dan als hun rechtsplicht als burger om de informatie waarmee ministers, directeuren, onderdirecteuren, afdelingshoofden en beleidsadviseurs het land en de burgerij benadelen, naar buiten te brengen, dus om de klok te luiden.
In het anticorruptie systeem spelen klokkenluiders een heel belangrijke rol. Onze president weet dat als geen ander. Toen hij minister van JusPol was, heeft hij in het kader van het Inter-Amerikaans Verdrag tegen Corruptie (van de OAS) maatregelen getroffen om de bewustwording over corruptie op gang te brengen. We kunnen ons herinneren dat hij trainingen heeft laten verzorgen voor de pers in Suriname. Tijdens deze trainingen, waaraan wij als deel van de media ook meededen, is het belang van het beschermen van klokkenluiders benadrukt. Hier en daar komt in onze wetgeving het beschermen van getuigen voor en ook van klokkenluiders. Ook werd benadrukt de rol die de civil society en de media kunnen spelen om gevallen van corruptie direct bij het systeem dat anticorruptie in de lidlanden monitort, aan te kaarten. Hoeveel gevallen van corruptie hebben de Surinaamse media direct aangekaart bij het OAS-monitoringssysteem dat bekend staat als Mesicic?
Suriname heeft het Inter-Amerikaans Verdrag tegen Corruptie geratificeerd in 1996, maar er is niets bekend over de processen die bij de OAS gaande zijn. Suriname moet als ratificerend land jaarlijks rapporteren over de vorderingen die het heeft geboekt om een beleid van anti corruptie in het land te implementeren, maar van deze rapportages is niets bekend. Het zal voor velen nieuws zijn, maar Suriname heeft al in 5 ronden over dit anti corruptieverdrag gerapporteerd, de laatste keer in 2018. In 2018 heeft de OAS geen informatie van de civil society inclusief de media gehad over gevallen van corruptie en overtreding van het verdrag in Suriname. Bij de OAS zijn vragen beantwoord door Suriname met betrekking tot het systeem van aantrekken van ambtenaren, het aantrekken van goederen en diensten en… de bescherming van klokkenluiders bij de bedrijven en bij de overheid.
Klokkenluiders bij de overheid die ambtenaar zijn moeten dus ook worden beschermd. In het rapport staat dat Suriname geen maatregelen heeft genomen en geen informatie heeft verschaft met betrekking tot de bescherming van klokkenluiders die corruptie aankaarten. Er is een modelwet die door de OAS wordt aanbevolen om klokkenluiders wettelijk te beschermen. Deze modelwet heeft de naam: Model Law to Facilitate and Encourage the Reporting of Acts of Corruption and to Protect Whistleblowers and Witnesses. De aanbeveling is door de OAS gedaan dat de regering van Suriname langs de lijnen van deze modelwet eindelijk nationale wetgeving maakt. Klokkenluiders moeten beschermd worden, niet alleen fysiek, maar ook tegen strafmaatregelen op de werkplek.
De columnisten hebben recent ter ondersteuning van hun aanklacht tegen de hooggeplaatste functionarissen, ook bewijsmateriaal aangediend. De regering moet in deze wel beseffen dat wanneer het gaat om het aankaarten van corruptie, Suriname verplicht is om klokkenluiders te beschermen volgens het Inter-Amerikaans verdrag. Dat betekent dat tegen de lekkende ambtenaren geen strafmaatregelen kunnen worden getroffen. Een klokkenluider kan een integer persoon zijn, maar ook iemand die aanvankelijk aan de bekritiseerde praktijken heeft meegedaan, vervolgens spijt kreeg en de misstanden openbaar maakt. Doorgaans wordt het de klokkenluider initieel niet in dank afgenomen informatie naar buiten te hebben gebracht.
In aanloop naar de afwikkeling van deze onsmakelijke zaak is het van belang dat de klokkenluiders worden beschermd. De Surinaamse regering moet meer verantwoording gaan afleggen aan de Surinaamse bevolking over de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan het Inter-Amerikaans verdrag en moet de civil society weer getraind worden hoe ze hun bijdrage kunnen leveren.