NU.nl checkt dagelijks berichten die rondgaan op Facebook op hun betrouwbaarheid. Bewering: aluminiumfolie is niet geschikt voor koken en bakken, omdat het een te hoge concentratie aluminium in het voedsel doet belanden.

Oordeel: Onwaar

Op clickbaitwebsites duikt regelmatig de bewering op dat het gebruik van aluminiumfolie bij de (warme) bereiding van voedsel leidt tot gezondheidsrisico’s, zoals verhoogde kansen op de ziekte van Alzheimer en botfibrose. Zo ook levenlangfit.com, dat op 9 oktober 2017 een artikel publiceerde met de kop: Artsen waarschuwen. Stop direct met het gebruiken van aluminiumfolie lees hier waarom (sic).

Waar komt het vandaan?

Het stuk op levenlangfit.com is gebaseerd op een onderzoek door de Amerikaanse Universiteit van Sharjah (Verenigde Arabische Emiraten), dat in 2012 werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift International Journal of Electrochemical Science.

De onderzoekers concludeerden dat het inpakken of afdekken van voedingsmiddelen met aluminiumfolie tijdens de bereiding leidt tot het lekken van aluminium, dat vervolgens in het eten belandt. De hoeveelheden van het lichte metaal die vrijkomen zijn onder meer afhankelijk van de omvang van het aluminiumoppervlak en de aanwezigheid van zuren en zouten in de ingrediënten.

Waarom klopt het niet?

Blootstelling aan aluminium is moeilijk te vermijden: volgens schattingen is aluminium het derde meest aanwezige element in de aardkorst, na zuurstof en silicium. Vanaf het midden van de twintigste eeuw nam de aanwezigheid van het metaal in onze levens nog verder toe: het wordt onder andere gebruikt in frisdrankblikjes, waterzuivering, zonnebrandlotions, vaccins, cosmetica, bouwmateriaal etc., etc.

Dat maakt onderzoek naar de concrete gezondheidseffecten van aluminium erg lastig. Om bijvoorbeeld een causaal (oorzakelijk) verband tussen aluminium in voedingsmiddelen en Alzheimer te onderzoeken, zouden wetenschappers langdurig en diepgravend rekening moeten houden met alle mogelijke bronnen van aluminiumblootstelling in de levens van een zeer groot aantal proefpersonen.

Alzheimer

Vooral het mogelijke verband tussen aluminium en de ziekte van Alzheimer heeft over de jaren veel aandacht gekregen. Dat is terug te leiden naar een onderzoek uit 1965 (Klatzo et al.), waarin werd vastgesteld dat konijnen die aluminium kregen ingespoten in hun hersenen, schade (laesies) ontwikkelden die leken op – maar niet gelijk waren aan – patronen van hersenschade die worden gezien als een van de hoofdkenmerken van Alzheimer. Een onderzoek uit 1973 (Crapper et al.) concludeerde dat in de hersenen van overleden Alzheimer-patiënten hogere hoeveelheden aluminium werden aangetroffen.

Sinds die tijd zijn er vele onderzoeken uitgevoerd naar de aanwezigheid van aluminium in de hersenen, maar die hebben geen harde conclusies opgeleverd over een oorzakelijk verband met het ontstaan van Alzheimer. Het zou immers ook kunnen dat de degeneratie van hersenweefsel bij Alzheimer-patiënten dat weefsel vatbaarder maakt voor ophopingen van zware metalen.

Er is bovendien nog veel onbekend over de oorzaken van de ziekte en de manieren waarop die zich ontwikkelt.

Meta-onderzoek

In 2007 publiceerde een panel van tien internationale wetenschappers onder leiding van de universiteit van Ottawa een systematisch onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van aluminium en aluminiumverbindingen, waarin elk relevant onderzoek over dat onderwerp tot 2006 werd meegenomen.

De onderzoekers concludeerden dat er weinig duidelijk bewijs is dat blootstelling aan aluminium leidt tot een verhoogd risico op Alzheimer (Krewski et al., 2007).

In 2014 volgde een tweede systematisch meta-onderzoek, waarin maar liefst 469 door vakgenoten beoordeelde onderzoeken onder de loep werden genomen. Daarbij werd niet alleen gekeken naar bronnen van aluminiumblootstelling, maar ook naar de routes die het metaal aflegt, de betrokken hoeveelheden en de mogelijke giftigheid voor verschillende menselijke organen.

De conclusies was: “De resultaten van de huidige beoordeling laten zien dat de gezondheidsrisico’s van blootstelling aan inorganisch aluminium afhangen van de fysieke en chemische vormen daarvan, en dat de reacties variëren aan de hand van de route van toediening, de zwaarte, duur en frequentie van blootstelling. Deze resultaten ondersteunen eerdere bevindingen dat er weinig bewijs is dat blootstelling aan metallisch aluminium, aliuminiumoxides of -zouten leidt tot een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer, genetische beschadigingen of kanker.” (Willhite et al., 2014)

‘Suggestief verband’

Er zijn ook onderzoeken gedaan waarin werd gekeken naar een nauwer verband, zoals tussen aluminium in drinkwater of blootstelling aan het metaal door arbeidsomstandigheden (bijvoorbeeld bij mijnwerkers) en gezondheidsproblemen. Dat leidde tot minder onduidelijkheid over de mate van dagelijkse en langdurige blootstelling.

Een meta-analyse van acht dergelijke onderzoeken uit 2016 (Wang et al.) vond een statistisch significante correlatie tussen aluminiumblootstelling en het risico op Alzheimer.

Een andere beoordeling van meta-analyses (Bellou et al., 2017) concludeerde ook dat er een ‘suggestief verband’ bestaat.

Daarbij moet wel in aanmerking worden genomen dat er ook suggestieve verbanden werden gevonden tussen de ontwikkeling van Alzheimer en uiteenlopende factoren zoals onderwijsniveau, de aanwezigheid van herpesinfecties, laagfrequente elektromagnetische straling en het gebruik van ontstekingsremmers. Factoren die een sterker suggestief verband met Alzheimer vertoonden waren kanker, depressie en mate van fysieke activiteit.

Beperkte opname

Ook de mate van blootstelling is belangrijk. Als we kijken naar de risico’s bij het gebruik van aluminiumfolie tijdens het koken, blijken die beperkt.

Dat komt onder meer doordat aluminium zeer slecht wordt opgenomen door het menselijk lichaam. Volgens een onderzoek dat verscheen in het vaktijdschrift Neuroscience (Poirier et al., 2011), wordt slechts 0,06-0,4 procent van het aluminium dat door “gezonde mensen en laboratoriumratten” wordt gegeten opgenomen door hun lichamen. De rest wordt uitgescheiden. Van die circa 0,4 procent wordt opnieuw slechts een zeer klein percentage (1 procent) opgenomen door de hersenen.

Conclusie

Het moge duidelijk zijn: er is geen wetenschappelijke consensus over een verband tussen aluminiumblootstelling en de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer, kanker, genetische afwijkingen of andere gezondheidsproblemen.

Los daarvan is het buitengewoon onwaarschijnlijk dat het gebruik van alumiumfolie bij de bereiding van voedingsmiddelen leidt tot een signficante ophoping van alumium in de hersenen of andere gezondheidsrisico’s.

U kunt uw ovenschotels dus gewoon blijven afdekken en uw pofaardappels blijven inpakken.(NU.nl)