Door Jan Gajentaan
Op de website www.ChinaUsFocus.com trof ik een interessant artikel van de econoom Fernando Menéndez over de economische perspectieven van Zuid-Amerika, gekoppeld aan de actuele ontwikkelingen in de Chinese en de Amerikaanse economie. Volgens Menéndez komt er langzamerhand een einde aan een decennium van sterke economische groei in Zuid-Amerika, een groei die vooral gedreven werd door wereldwijd hoge prijzen voor grondstoffen.
China zet een stapje terug
Ten eerste heeft de Chinese economie duidelijk een stapje terug gezet na een periode van economische groei met dubbele cijfers. In 2013 groeide de Chinese economie met een nog altijd respectabele 7.7%. China is nu druk doende de economie een nieuwe vorm te geven. De welvaart in China zelf is nog steeds beperkt tot een selecte groep, het gemiddelde inkomen per inwoner in China bedraagt slechts 13% van dat van een Amerikaan.
Om meer evenwicht te bereiken, wil China zich meer gaan toeleggen op de productie van hoogwaardige goederen. Ook zal er in eigen land meer geconsumeerd moeten worden. Intussen is Zuid-Amerika teruggezakt van een gemiddelde groei van 4,3% in de periode 2004-2011, naar een gemiddelde groei van 2,6% nu. Dit noemen economen “the new normal”. Daarbij heeft het continent te maken met over het algemeen dalende grondstoffenprijzen.
Verschillende blokken met eigen visie
In het tijdschrift “The Economist” gaf de Peruaanse minister van Handel & Industrie onlangs aan, dat Zuid-Amerikaanse landen hierop in moeten spelen door fiscale en monetaire maatregelen zoals het terugbrengen van de schulden en het zich openstellen voor buitenlandse investeerders, onder meer door handelsakkoorden te sluiten.
Peru, Chili, Colombia en Mexico vormen samen de “Pacific Alliance”. Deze groep is gericht op onderlinge samenwerking of integratie, vrijhandelsakkoorden en een betere toegang tot de Amerikaanse markt. Ze hebben hun inflatie onder controle en streven naar een liberale democratie met een hoge levensstandaard.
In tegenstelling tot de Pacific Alliance, lijkt de ALBA Alliantie onder leiding van Venezuela de verkregen rijkdommen door de hoge olieprijs, grotendeels te verspillen aan allerlei politiek geïnspireerde welzijnsprojecten. Het gevolg hiervan is in Venezuela zelf een enorme inflatie en een heel scala aan politieke, economische en sociale problemen.
Brazilië neemt volgens Menéndez een soort middenpositie in tussen ALBA en de Pacific Alliance, omdat het land eveneens een deel van de olieopbrengsten in welzijnsprogramma’s spendeert en er nog steeds een vrij omvangrijke en corruptiegevoelige bureaucratie op nahoudt.
Ondertussen is ook de positie van de Verenigde Staten veranderd door de revolutie op het vlak van schalie-gas en schalie-olie. Hierdoor is Amerika veel minder afhankelijk geworden van de import van olie. Dit heeft een drukkend effect op de prijs van olie, hetgeen de problemen voor Venezuela en Brazilië zal verergeren. Daar komt nog bij dat door de tapering (het stopzetten van de monetaire verruiming door de Fed), veel geld vanuit opkomende markten zal terugvloeien naar Amerika.
Landen ontkomen niet aan het maken van keuzes
Volgens Menéndez hebben goede economen deze ontwikkelingen al lang zien aankomen. Al jaren geleden waarschuwden zij dat overheden in Zuid-Amerika moesten hervormen, minder geld uitgeven aan bureaucratie en subsidies, maar daarentegen meer investeren in het diversifiëren van de eigen economie. Menéndez ziet goede mogelijkheden voor sectoren als software ontwikkeling en ICT. Er kan natuurlijk ook gedacht worden aan landbouw, toerisme en industrie.
Het zal de komende jaren afhangen van hun capaciteit om te hervormen of landen in Zuid-Amerika zich aan de misère kunnen onttrekken. Landen die een positieve ontwikkeling inslaan en hun economie diversifiëren, blijven interessante handelspartners voor China, de USA en de EU. Landen die er niet in slagen om te hervormen en hun bevolking té afhankelijk houden van overheids¬programma’s gefinancierd door de verkoop van grondstoffen, zullen de boot missen.