door Samuel Wens

BROKOPONDO — “Het  is juridische onzin om een machtiging met terugwerkende kracht in te trekken.” Dit stelt advocaat en mensenrechtendeskundige Martin Misiedjan uit Santigron in reactie op een besluit van granman Albert Aboikoni.

Het grootopperhoofd der Saramaccaners heeft een machtiging van zijn voorganger Belfon Aboikoni aan de Vereniging Saramaccaanse Gezagdragers (VSG) om op te treden namens de Saramaccaanse gemeenschap met terugwerkende kracht ingetrokken. Die taak heeft hij opgedragen aan het Volkstribunaal Tribale Volken, die een trekkersrol vervult in onder meer de veelbesproken grondenrechtenkwestie.

Toekomst

Misiedjan wijst erop dat indertijd aan het verstrekken van de machtiging aan de VSG verscheidene krutu binnen de diverse lo vooraf zijn gegaan. Het uiteindelijke besluit kwam tot stand door middel van overleg en beraad. “Hetzelfde pad moet men weer bewandelen om de machtiging in te trekken. Hebben de diverse lo die akkoord gingen met de machtiging aan de VSG hun toestemming ingetrokken”, vraagt de oud-minister van Justitie en Politie retorisch.

De Ware Tijd sprak hem en drie andere kenners van de Saramaccaanse cultuur: oud-districtscommissaris tevens advocaat Richène Libretto van Nieuw-Koffiekamp, cultureel antropoloog en oud-staatsadviseur Salomon Emanuels van Santigron en socioloog en onderzoeker Soulamy Laurens uit Nieuw-Ganzè. Ze zijn allemaal afkomstig van of wonen in gebieden die onder granman Aboikoni vallen.

Alle vier zeggen dat de instelling van een Volkstribunaal onbekend is binnen de Saramaccaanse cultuur. Afzonderlijk van elkaar vinden ze dat de toekomst zal uitwijzen of en zo wat voor rol het tribunaal kan hebben binnen de tribale gemeenschap.

Geen overleg

Libretto kan zich niet herinneren dat er overleg is geweest onder de Saramaccaners voor het oprichten van een tribunaal. Echter, hij voegt eraan toe dat de Grondwet de granman dat niet verbiedt.

Emanuels weet dat sommige landen een tribunaal hebben, maar toch vraagt hij zich af of hij de granman zou hebben geadviseerd om zo een instituut op te richten. “De toekomst zal het tribunaal beoordelen.”

Hij kan niet zeggen of het intrekken van de machtiging op juridisch aanvaardbare wijze is geschied. “Maar volgens het volkerenrecht kan een besluit van de voorganger wel worden gewijzigd”, aldus Emanuels.

Laurens meent dat er eigenlijk weinig over de kwestie kan worden gezegd. “Immers, een tribunaal is niet bekend binnen de structuren die we kennen in het binnenland. Het is een nieuwe entiteit waarover nog veel te doen zal zijn. Alle nieuwe dingen hebben tijd nodig.”

Recht van bestaan

Het Volkstribunaal is vanaf de instelling in december 2022 door granman Aboikoni onderwerp van discussie. Milton Castelen, die was aangewezen als eerste president, en meerdere advocaten die medewerking hadden toegezegd als lid hebben zich in een vroeg stadium teruggetrokken. Ze deden dit vanwege een meningsverschil met Frank King, de openbaar aanklager van het tribunaal.

King, die internationaal recht heeft gestudeerd, is ervan overtuigd dat het tribunaal recht van bestaan heeft. Het Volkstribunaal zal voortaan de rechtsbelangen van de Saramaccaanse gemeenschap in de grondenrechtenkwesties behartigen, schreef de granman onlangs aan de VSG.