Vorig jaar december publiceerde ik op GFC Nieuws het artikel “Surinaamse politiek, van etnisch naar ideologisch?”. Hierin betoogde ik dat veel politieke partijen in Suriname momenteel langzaam loskomen van hun etnische wortels, maar in plaats van ideologisch stelling te nemen (in de zin van “links” of “rechts”, “confessioneel”, “groen” etc.) noemen zij zich vrijwel allemaal “nationaal” in hun denkrichting. Ik schreef toen dat met steeds meer “nationale” partijen erbij, de spoeling dun zou worden en dat dit tot fricties zou kunnen leiden.
De spanningen die we momenteel waarnemen tussen de coalitiepartijen Pertjajah Luhur (PL) en ABOP, passen goed in dat plaatje. Beide partijen willen hun van oorsprong etnische basis verbreden middels een nationale aanpak. Omdat zij daarbij het liefst hun oorspronkelijke (etnische) achterban willen behouden, weigeren ze om ideologische keuzes te maken , want dan zouden ze mogelijk een deel van hun achterban verliezen.
Deze stelling is eenvoudig te verklaren: als alle leden van de etnische groep x zich verenigen in een partij, dan is het logisch dat zich zowel progressieve als conservatieve mensen bij die partij bevinden. Daarmee is het dilemma meteen geschetst, want als de partij zich vervolgens te progressief opstelt zullen de conservatieven vertrekken, en andersom idem dito.
Het gevolg is dat steeds meer partijen, waaronder ABOP en PL, in hetzelfde vijvertje vissen. Omdat ze weigeren ideologische keuzes te maken, zijn ze al snel geneigd om de kiezers te lokken met persoonlijke voordeeltjes (een baantje bij de overheid, een dokterskaart, etc.). In feite zijn we dan weer terug bij af. Het grote nadeel van de uit de koloniale tijd stammende etnische politiek, namelijk de patronage praktijken, steekt weer de kop op. Ik geloof ook dat we de toenemende neiging in Suriname om religieuze dagen te gebruiken voor “natievorming” in het kader moeten plaatsen van het vermijden van ideologische keuzes. Door de kiezers steeds persberichten voor te schotelen over religieuze dagen, hoeven partijen immers geen politieke keuzes te maken.
Je kunt je ook afvragen wat een land moet met zeven of acht “nationale” partijen. Daarbij nemen ze elkaars slogans en kretologie gemakkelijk over. Zo zie je de kreet “Geloof in eigen kunnen” op posters of truien staan van de NDP maar ook bij ABOP. En het nobele streven om de agrarische productie te verhogen, wordt net zo enthousiast vertolkt op het podium van de NDP als op die van VHP, PL, NPS en andere partijen. Voor de kiezer wordt het er niet duidelijker op.
Tegelijkertijd zien we versplintering en fragmentatie in het politieke landschap, vaak veroorzaakt door botsingen tussen personen en hun belangen (en niet door beleidskeuzes). Het tragische verhaal van het uiteenvallen van de drie partijen van A Combinatie (BEP, ABOP en Seeka) is bekend. Inmiddels hebben we ook BP2011 (een splitsing van BEP) en naar ik heb vernomen is een politieke topper druk doende met een nieuwe binnenland partij. Dan hebben we dus vijf partijen alleen voor het binnenland en dan tel ik nog niet eens de partijen mee die zich met de inheemsen bezighouden.
Een dergelijk verdeeld en versplinterd politiek landschap zonder duidelijke ideologische lijnen, is een eenvoudige schaakbord voor de huidige president van Suriname, D.D. Bouterse. Hoewel hij de laatste tijd onder vuur ligt vanwege corruptie en nepotisme onder zijn eigen volgelingen, kan hij nu met gemak de rol gaan spelen van de man die stabiliteit brengt. Ik verwacht dan ook dat hij de ruziënde coalitiepartners ABOP en PL binnenkort een flinke bolwassing zal geven. Daarmee zal de president mogelijk de gunst winnen van het grote publiek.
Ondertussen zijn er allerlei bewegingen onder de oppervlakte. Ik krijg steeds meer de indruk dat partijen als DOE en BEP, maar ook delen van de VHP, weinig heil meer zien in een samenwerking met NF en in feite hun kaarten zetten op een samenwerking met de NDP in 2015. VHP-leider Santokhi zal de komende tijd veel stuurmanskunst moeten tonen om het pro-NDP deel van zijn partij in één boot te houden met het andere deel dat kiest voor de traditionele samenwerking binnen NF.
Zo bezien, is het onderlinge geruzie van PL en ABOP een treurige aangelegenheid waarmee zij vooral zichzelf schade berokkenen, de president een kans bieden op een presenteerblaadje om zich te profileren in de publieke opinie en op termijn de weg vrijmaken voor een samenwerking tussen NDP en VHP.
Jan Gajentaan
In de rubrieken ‘Ingezonden/ Aangeboden’ stelt GFC een ieder in de gelegenheid om een eigen mening of visie te geven op alle actuele ontwikkelingen en/of relevante onderwerpen. Stukken die geplaatst worden komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de visie en/of de mening van de redactie. De redactie heeft het recht om de stukken wel of niet te plaatsen, in te korten of te redigeren, zonder de mening en/of visie van de inzender aan te tasten. Er worden alleen stukken geplaatst die behoudens een ieders verantwoordelijkheid voldoen aan wat gesteld wordt in de Surinaamse wetgeving.