Inleiding

In een essay van 21 juli jl. stelt columnist Jan Gajentaan dat veranderingsprocessen mondiaal zeer moeizaam verlopen en doorgaans met veel vallen en opstaan worden gerealiseerd. Hij merkt op dat een en ander in een land als Suriname extra bemoeilijkt wordt, vanwege de lange koloniale geschiedenis van ons land: “In Suriname is de moeilijkheid bijzonder groot, omdat het land nog steeds last heeft van de negatieve gevolgen van het kolonialisme. Het systeem van politieke patronage waar vrijwel alle partijen zich schuldig aan maken, heeft ertoe geleid dat een groot deel van de bevolking afhankelijk is geraakt van politieke gunsten om te overleven.” .

Ja, zo lust ik er wel meer: het niet durven saneren van de publieke sector mag geheel en al op het conto van de Nederlanders worden bijgeschreven. Die zouden immers, als gewezen kolonialen, verantwoordelijke gehouden moeten worden voor alles wat er na de onafhankelijkheid bij ons fout is gegaan. O ja: de successen(Staatsolie) die nemen wij natuurlijk wel voor onze rekening.

Kabinet Venetiaan-Adjodhia

Jan neemt Venetiaan 1 terecht als uitgangspunt voor zijn analyse. Per slot van rekening begon met de formele afkondiging van ‘De Tweede Republiek’ de terugkeer naar de bewoonde wereld en de menselijke democratie. Venetiaan had het Britse onderzoeksbureau laten onderzoeken hoe Suriname er op dat moment economisch daadwerkelijk voor stond. Zij dienden tevens aan te geven wat een gepaste remedie voor de geconstateerde kwalen zou zijn. Een van de dwingende adviezen van Warwick had betrekking op het overheidsapparaat: Warwick adviseerde dit ‘waterhoofd’ drastisch te saneren, teneinde de overheidsuitgaven tot aanvaardbaardere proporties van ons bruto nationaal product terug te brengen. Een exercitie, die in de Surinaamse context normaliter gemakkelijker gezegd dan gedaan is.

En al helemaal in de betreffende periode. De kans dat er door de onvermijdelijke ontslagen ‘politieke zelfmoord’ zou worden gepleegd was namelijk niet gering. Warwick trok zich later verongelijkt uit het begeleidingsproces terug. Zij concludeerden geïrriteerd, dat de beoogde hervormingen niet waren gelukt, “vanwege politieke onwil en gebrek aan discipline.” Een conclusie, nogmaals, die mij, zeker in het licht van de toenmalige politieke verhoudingen, echt iets te kort door de bocht lijkt.

Kabinet Bouterse-Ameerali

Ook bij de beoordeling van de huidige regering laat Jan zich weer verleiden tot ‘politiek correcte interpretaties’. Zo merkt hij op,‘dat de huidige regering het probleem van de inefficiënte overheid heeft onderkend en dat zij dit probleem bij de wortel heeft trachten aan te pakken, middels de instelling van de presidentiële commissies(parallelle structuren).’

Beste Jan, op welk hemellichaam bevindt u zich? Volgens mij bevindt u zich niet op de planeet aarde: de presidentiële commissies zijn er primair, secundair en tertiair om de greep van de NDP op de ministeries welke zij niet onder haar beheer heeft te verzekeren. Om niets anders. Wie een betere verklaring heeft mag zich bij mij aanmelden. Saneren van een overbelast overheidsapparaat bereik je gewis niet door capabele krachten op een zijspoor te zetten, om deze vervolgens door niet bekwame politiek- gelieerde krachten te vervangen Saneren betekent in mijn optiek nog altijd: verminderen met behoud van bewezen kwaliteit!

Public sector reform

Is er misschien een passende verklaring voor het feit dat de verschillende regeringen – inclusief de huidige – er niet in zijn geslaagd om hier serieus werk van te maken? Ja, er is een passende verklaring en ik heb hem gevonden. De fout die wij tot nu toe gemaakt hebben bij het bespreken van de ‘public sector reform’ is dat wij de oorzaak van dit falend beleid steeds hebben gezocht in ‘de onwil c.q. de onmacht van de politici’. Wij hebben de verklaring voor het falend beleid steeds rechtstreeks in de politieke arena geplaatst. En nu komt het: de oorzaak dienen wij evenwel ergens anders te zoeken: niet in de politiek maar in het recht; concreter: In onze grondwet!

Hoe komt een nieuwe regering in Suriname tot stand? We houden eerst verkiezingen voor De Nationale Assemblee en gaan dan vervolgens op basis van de uitslag van deze parlementaire verkiezingen met veel lobby – en trekwerk een president kiezen: hetzij via De Nationale Assemblee hetzij via de Verenigde Volksvergadering. Bedenk, dat wij het hier over een executieve president hebben, een president dus, die onmiddellijk na zijn aantreden met ‘alle Goddelijke bevoegdheden welke onze republiek te bieden heeft’, wordt overladen.

De verzwakking(lees: de beschadiging) die de kandidaat president in het ‘bedeltraject richting de troonsbestijging’ oploopt is evenwel ongehoord. De man wordt gedwongen de ene na de andere verwerpelijk concessie te doen. Het eindresultaat is dat het land wordt opgescheept met een president die voor zijn aantreden dermate veel concessies heeft moeten doen, dat hij de tijdens het verkiezingsproces gedane welgemeende beloften nooit zal kunnen waarmaken. Nu is dit met politici inderdaad wel vaker het geval. Waar het mij hier echter om gaat, is, dat het niet inlossen van de gedane beloften een direct gevolg is van de imperfecte grondwet en dus van de eisen die het verkiezingstraject letterlijk van de man afdwingt.

Directe verkiezing president

Er is maar een manier om aan deze ongerijmde situatie een eind te maken; de indirecte wijze van verkiezen van de President van de republiek dient per ommegaande te worden ingeruild voor een proces van directe verkiezingen. Wat wij dus nodig hebben is niets minder dan een initiatief grondwetsontwerp: herziening verkiezingsproces President van de Republiek.

De president van deze republiek hoort bij de eerstvolgende verkiezingen !!!!!rechtstreeks!!!!! door de burgers gekozen te worden. Slechts een rechtstreeks gekozen president met een direct mandaat van de kiezer zal in staat zijn om de noodzakelijke hervormingen in de publieke sector te realiseren!

Advies aan de regering

Amendeer de huidige grondwet met betrekking tot de wijze van verkiezing van de president van onze republiek. Vervang het traject van indirecte verkiezing(DNA en VVV) door een traject van directe verkiezing. Me dunkt dat de Surinaamse democratie daar zeer mee gediend zal zijn.

1. 1. Eerste ronde presidentiële verkiezing: 25 februari 2015;
2. 2. Tweede ronde presidentiële verkiezing: 25 maart 2015
3. 3. Verkiezing leden van De Nationale Assemblee: 25 mei 2015

En mocht zo een direct gekozen president er uiteindelijk toch niets van blijken te bakken, dan zal hij of zij zich in ieder geval niet langer achter ‘de koloniale erfenis van Jan Gajentaan’ kunnen verschuilen. En dat zal dan, naar mijn bescheiden mening, niets minder dan ‘pure winst’ voor onze geliefde natie opleveren.

drs. mr. Guno Rijssel

In de rubriek ‘Ingezonden’ stelt GFC Nieuws een ieder in de gelegenheid om een eigen mening of visie te geven op alle actuele ontwikkelingen en/of relevante onderwerpen. Stukken die geplaatst worden komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de visie en/of de mening van de redactie.  De redactie heeft het recht om de stukken wel of niet te plaatsen, in te korten of te redigeren, zonder de mening en/of visie van de inzender aan te tasten. Er worden alleen stukken geplaatst die behoudens een ieders verantwoordelijkheid voldoen aan wat gesteld wordt in de Surinaamse wetgeving.