In Suriname keurt de slager echter steeds zijn eigen vlees

Waarom gebeurt het nogal eens, dat iemand van de zogenoemde gewapende machten in Suriname op een vluchtende verdachte van een ‘klein’ misdrijf als auto- en zelfs fietsendiefstal schiet, waarbij het is gebeurd dat zo’n ‘gevaarlijke’ verdachte dodelijk door een of meerdere ‘gericht’ afgevuurde kogels werd getroffen? Verdachten zijn zelfs in de rug geschoten. Ongewapende verdachten zijn, zittend in een auto, om zeep geholpen door agenten. Zijn agenten van het Korps Politie Suriname, militairen van het Nationale Leger en leden van andere gewapende diensten slecht getraind in het hanteren van een vuurwapen, in het gericht vuren, is het de spanning van het moment, de adrenalinestoot die door het lichaam van de schutter stroomt of is het gewoon een kwestie van macht tonen, stoerdoenerij wellicht?

Voer voor psychologen en de leidinggevenden van genoemde gewapende machten zouden er wellicht goed aan doen om eens onderzoek te laten verrichten naar het gebruikte vuurwapengeweld door haar personeel en om nationale- en internationale wet- en regelgeving inzake dat geweld nog eens goed, maar waarschijnlijk voor het eerst, na te lezen.

Internationale deskundigen op dit terrein zijn het er over eens: Suriname houdt zich niet aan internationale standaarden en wet- en regelgeving als het gaat om toepassing van vuurwapengeweld door leden van gewapende machten in de jacht op (vluchtende )verdachten. Maar, zelfs eigen, Surinaamse wet- en regelgeving – het ‘Politiehandvest‘ uit 1971 – schrijft voor, in art. 12 lid 2 sub c, dat vuurwapengeweld mag worden gebruikt ter aanhouding van personen die van een ernstig misdrijf worden verdacht.

Maar, is het stelen van een auto of een fiets, en vervolgens ermee op de vlucht slaan, een ernstig misdrijf? Het Surinaams Wetboek van Strafrecht kent geen specifieke bepaling als het gaat om diefstal van een voertuig of fiets. In algemene zin vermeldt dit wetboek onder Titel XII, artikel 370 inzake diefstal het volgende: ‘Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van ten hoogste zestig gulden. (…)’

Proportioneel

Vuurwapengeweld mag, volgens normen onder internationaal recht, alleen worden toegepast teneinde een legitiem politie-doel te bereiken en het moet proportioneel worden toegepast. Volgens de deskundigen is het dan ook uit den boze om te vuren op een fietsendief die weg fietst, maar zeker geen gevaar oplevert en geen dreiging uit en ook nog eens onbewapend is. Dit is in strijd met de internationale standaarden. En een verdachte op de vlucht of onder andere omstandigheden in de rug schieten is helemaal taboe.

Toch gebeurt dat in Suriname nogal eens. 

In veel zaken waarbij door een lid van een gewapende macht vuurwapengeweld is gebruikt tegen een – vluchtende – verdachte is niet bekend of er een onderzoek is verricht naar de toedracht van het ‘incident’, laat staan of een schutter voor het door hem uitgeoefende vuurwapengeweld is bestraft.

De slager keurt zijn eigen vlees

Internationaal moet de politie verantwoording afleggen voor haar geweldsgebruik en waar dat van toepassing is moet onnodig vuurwapengeweld arbitrair leiden tot nader onderzoek. Daarenboven is het algemene beginsel, dat iedere dode als gevolg van politieoptreden moet worden onderzocht.

Doordat de politieorganisatie waar de schutter toe behoort vaak zelf het onderzoek doet naar dit soort voorvallen, worden de regels opgerekt of niet of niet goed toegepast in de toetsing, beoordeling en afwikkeling. Daarom is het goed, dat het bevoegd gezag (hetOpenbaar Ministerie, het bestuur eventueel met een gecontroleerd mandaat naar de korpsleiding) door een geschikte en onpartijdige dienst het onderzoek laat doen en door deskundige anderen de beoordeling.

In Suriname is het de afdeling Onderzoek Politionele Zaken, OPZ, binnen het Korps Politie Suriname, die een dergelijk onderzoek uitvoert. Er is dan ook geen enkele sprake van een objectief en onafhankelijk onderzoek. Neen, in Suriname keurt de slager zijn eigen vlees en daardoor is het aannemelijk dat zaken in de doofpot verdwijnen en er nauwelijks tot geen agenten worden bestraft voor ten onrechte toegepast vuurwapengeweld.

Viktor Aardenburg