Met meer dan belangstelling heb ik de verrichtingen van vandaag in De Nationale Assemblee gevolgd. De gezichten die ik zag spraken boekdelen. De conclusie welke ik heb getrokken uit deze observatie, is dat in onze huidige politieksysteem het meer geluk dan wijsheid is om gekozen te worden tot DNA-lid.
Dat geen enkele regering in ons land dit heeft bestreden, maar juist met haar verbonden is gebleven, is niet in de eerste plaats het gevolg van de openheid van de partijen, maar veeleer, van het feit dat haar vorm onduidelijk en haar begrenzingen onbekend zijn. Dit fenomeen komt niet zozeer voort uit het feit dat men er in kon komen als wel dat men niet wist wanneer men erin was; dat gaat zover dat een ieder die een politieke partij naderde kan geloven er deel van uit te maken, zich met haar bestuur kan bemoeien, en aan haar macht een zekere glorie of enig voordeel kan ontlenen.
De muur daarentegen die voor sommige wordt opgeworpen, hoe gemakkelijk ook te overschrijden, altijd vast en duidelijk zichtbaar, altijd herkenbaar aan opvallende tekenen die degene die er buiten staan onaangenaam treffen. Is men eenmaal over de barrière heen, dan is men gescheiden van allen uit het milieu waaruit men afkomstig is, dankzij voorrechten die zij als drukkend en vernederend ondervonden.
Het systeem van de verheffing tot DNA- lid in Suriname verminderde aldus allerminst de haat van de burger jegens sommige DNA- leden, maar wakkert die integendeel bovenmatig aan; het verscherpt bovendien de afgunst die het nieuw gecreëerde DNA – lid zijn vroegere medemensen inboezemt. Dit verklaart waarom het volk blijk geeft van meer geprikkeldheid jegens deze DNA- leden. Dat het beroep DNA- lid zo makkelijk is te verwerven, is een doorn in het oog van grote groepen in de samenleving.
Indien wij nu de DNA – leden laten voor wat ze zijn en onze aandacht richten op het volk, dan zien wij een soortgelijk schouwspel. Men vergist zich ernstig wanneer men gelooft dat de harstocht van vrijwel alle Surinamers in onze dagen voor ambtelijke functies ontstaan is sedert de onafhankelijkheid; deze hartstocht is reeds voor de onafhankelijkheid ontstaan en is sindsdien blijven groeien, dankzij het voedsel dat men haar duizendvoudig door de politieke partijen heeft toegediend.
De graagte waarmee de burgers in Suriname deze functies willen vervullen is ongeëvenaard. Zodra iemand zich weet te nestelen in een politieke partij die deel uitmaakt van de macht dan is de kans groot dat die wordt beloond met een ambtelijke functie. Deze onzalige ambitie heeft de vooruitgang van het land meer geschaad dan goed is. Wanneer er geen functies meer beschikbaar zijn, treedt het vernuft van de politieke partijen in werking om nieuwe uit te vinden.
Het grootste verschil met vroeger en nu is, dat de partijen de functies verkocht en ze tegenwoordig weggeeft; om ze te verwerven heeft men nu niet alleen kennis nodig: men doet meer, men geeft zichzelf. Alleszins terecht beklaagt men zich over het salaris en de voorrechten van de DNA – leden; maar wat te zeggen van het volk dat ze steeds weer kiest?
Ik kan mij best voorstellen dat deze onzalige voorrechten enigszins jaloezie veroorzaakt bij hen die er van verstoken zijn, en hen die ze bezitten met de meest egoïstische trots. De laatste jaren zijn de vijandigheden tussen de mensen in de stad en het binnenland opvallend. En die zullen nu heftiger worden vanwege het feit dat de politieke partij ABOP geen deel meer uitmaakt van de coalitie en thans is buiten gesloten.
De binnenlandbewoners zijn van oordeel dat de rijkdommen van het binnenland door de stadbewoners worden weggedragen zonder dat zij een cent van wijzer worden. Het grondenrechtenvraagstuk wordt verdoofd door het lawaai van hun twisten. De marrons van hun kant maken zich druk om de goud- en houtconcessies die worden weggegeven aan de stadbewoners. De assemblee aarzelt en het wachten is op de beslissing van de president.
De kwestie van de inheemsen en de marrons brengt de hele natie in opwinding. Indien de president de ene groep voorrang zou geven boven de andere, dan zou dat overkomen als zijnde een belediging. Al deze groepen leven nog slechts voor zichzelf, hun vertegenwoordigers in de assemblee hebben slechts aandacht voor zichzelf en behartigen slechts de belangen van een kleine groep die henzelf direct raken.
Zij kennen helaas het woord individualisme niet, dat wij voor eigen gebruik hebben gevormd, omdat er in het binnenland geen individuen zijn die niet tot een groep behoren en die zich als volstrekt alleen kunnen beschouwen. Maar elk van die duizenden kleine groepjes waaruit het binnenland bestaat heeft alleen aandacht voor zichzelf. Dat is als ik het zo mag uitdrukken, een soort collectief individualisme, dat de geesten voorbereidde op het echte individualisme zoals wij dat kennen.
Stanley Zaalman