Zenuwcellen van insecten kunnen met elkaar communiceren op een niet eerder ontdekte manier. Ze leggen elkaar het zwijgen op met een elektrisch veld.

Dat schrijven onderzoekers van Yale University vandaag in Nature.

Tot nu toe werd aangenomen dat zenuwcellen alleen met elkaar communiceren via directe verbindingen: synapsen. De uitloper van één zenuwcel stoot een signaalstof uit en de aangrenzende zenuwcel pikt deze signaalstof op.

Nu blijkt dat zenuwcellen ook met elkaar kunnen praten zónder synapsen. Ze ‘voelen’ elkaars elektrisch veld, zonder elkaar aan te raken.

Amerikaanse onderzoekers bekeken reukhaartjes op de voelsprieten van fruitvliegen. In elk haartje zaten twee geurreceptoren naast elkaar. Elk van deze receptoren was gevoelig voor één, eigen geur. Elk haartje was dus gevoelig voor twee geuren.

Werd zo’n reukhaartje blootgesteld aan één geur, dan begon een van de twee geurreceptoren driftig signalen af te geven aan de hersenen. Werd het haartje tegelijkertijd blootgesteld aan een tweede geur, dan kalmeerde de driftig vurende geurreceptor ineens. Kennelijk remde de ene geurreceptor de andere.

De onderzoekers achterhaalden met genetisch aangepaste vliegen hoe dat werkt. Wanneer een zenuwcel geactiveerd wordt en signalen begint af te vuren, lekt er een klein beetje elektrische lading uit de cel. Normaal vloeit die stroom ongemerkt weg.

Bij vliegen gebeurt dat niet. Hun geurreceptoren zitten per twee strak verpakt in een zakje met vocht. Waarschijnlijk houdt dat zakje de stroom even vast. Het elektrische veld dat in het zakje ontstaat, remt de naburige zenuwcel.

De vinding kan gebruikt worden om malariamuggen te bestrijden, denken de onderzoekers. Ze lieten malariamuggen koolstofdioxide ruiken. Dat is de geur die de beestjes gebruiken om mensen te vinden. Bij malariamuggen zit in het reukhaartje dat koolstofdioxide ruikt ook een receptor voor de geurstof octenol.

Kregen de malariamuggen zowel koolstofdioxide als octenol te ruiken, dan reageerden hun geurreceptoren nog maar zwakjes op koolstofdioxide. De onderzoekers hopen dat ze met de juiste geur malariamuggen kunnen desoriënteren.

(nu.nl)