Als toenmalig adviseur vanuit Nederland van ABOP, was ook ik in 2010 van mening dat er na het vastlopen van de coalitie onderhandelingen op zijn minst nog eens gesproken moest worden met de NDP over een te vormen coalitie MC/AC(VA) . De inderhaast gevormde coalitie NF-Plus kwam op mij gekunsteld over, dit was toch niet wat de kiezer bedoeld had? En hoe moest die NF-Plus coalitie op een rechtmatige manier aan een president komen, zonder meerderheid in de VVV?

Toegegeven, het presidentschap van Bouterse vormde ook voor mij een dilemma. Misschien ben ik er toen te makkelijk overheen gestapt. Ik zag een coalitie van MC en AC vooral als een kans voor AC om versneld ontwikkeling te brengen in het binnenland. Ik zag het ook als een kans voor Bouterse om zich te verzoenen met zijn vijanden en zich een president te tonen voor álle Surinamers.

Gaandeweg werd ik kritischer. Degenen die mijn artikelen lezen weten ervan. Ik begon mij al ongemakkelijk te voelen in het najaar van 2010, toen op ongrondwettelijke wijze de CTU werd ingesteld als gewapende arm van de president en het links en rechts ontheffingen regende.

In 2011 was ik in Suriname en ik ontmoette zowel Brunswijk als (kort) Bouterse. Ze kwamen gemoedelijk over. Ik wilde het nog een kans geven, maar het beleid werd steeds meer top-down opgelegd vanuit het kabinet van de president. Toen deze ook nog openlijk verklaarde dat zijn coalitiepartners geen enkele ontwikkelingsvisie bezaten en het daarom beter was dat hij zelf aan de touwtjes trok, besloot ik mijn bestuursfunctie bij ABOP Nederland op te geven. Dat was niet eens zozeer vanwege de uitspraak van de president, maar vooral omdat er geen enkele tegenreactie kwam van AC of VA. Kennelijk hadden ze niet eens de behoefte om inspraak te hebben in het beleid, zolang ze maar hun posities konden behouden.

In april 2012, na het doordrukken van de Amnestiewet, vond ik dat ik de juiste beslissing genomen had door mezelf terug te trekken. Ik was – en ben nog steeds – geen tegenstander van amnestie of gratie, maar deze kan naar mijn overtuiging alleen plaatsvinden ná het afronden van de lopende rechtszaak, niet alleen uit respect voor de nabestaanden maar ook voor de Grondwet. Pas na het vonnis van de Krijgsraad zou een zorgvuldige dialoog gestart kunnen worden over een mogelijke amnestie of gratie (na een veroordeling), een dialoog waarbij niet alleen de nabestaanden maar ook relevante maatschappelijke en religieuze organisaties nauw betrokken moeten worden.

Ik realiseer me dat het land Suriname verder moet en niet altijd zo gespleten kan blijven. Dat besef vind ik ook een Nederlandse verantwoordelijkheid, want als de verhalen over kolonel Valk kloppen, staat Nederland aan de wieg van die gespletenheid. Ook van Zuid Afrika hebben we geaccepteerd dat een proces van nationale verzoening het beste was na de Apartheid, al deed het soms tekort aan de rechten en de gevoelens van nabestaanden. Maar de Surinaamse Amnestiewet werd om politieke redenen doorgedrukt, in een vorm waarin vrijwel geen enkele nabestaande zich kan vinden.

Ondertussen regeerde de coalitie door. En ja, sommige dingen die ze deden waren een stap in de goede richting. Er waren nuttige vernieuwingen zoals de Naschoolse Opvang, de Toeristenkaart en binnenkort de PSA-kaart. Tegelijkertijd bleven er zorgelijke ontwikkelingen. Corruptie en nepotisme grepen om zich heen en de president verwaarloosde zijn grondwettelijke taak om verantwoording af te leggen in het parlement. Zo is het tot aan de dag van vandaag voor het parlement een raadsel waarom sommige ministers ontheven zijn.

Waar de president wél tijd voor heeft, is feestvieren, rondreizen en zich laten fêteren als wereldleider. Hij presenteert zich als de apostel van de Zuid Amerikaanse integratie en lijkt daarmee in de voetsporen te treden van Hugo Chávez. Vreemd genoeg lijkt iedereen dat voor zoete koek te slikken, in binnen- en buitenland. Kritische vragen over wat die integratie van Unasur en Caricom precies inhoudt hoor ik niemand stellen. Toch toont de gang van zaken in de Europese Unie aan dat regionale integratie een vernietigend effect kan hebben op de economische groei en koopkracht binnen landen, terwijl de nationale soevereiniteit sluipenderwijs uitgehold wordt door de elite.

In Suriname lijken maar weinig mensen zich daar druk om te maken. Zelfs recente informatie dat de staatshuishouding ernstig bedreigd wordt door ongecontroleerde consumptieve uitgaven van de overheid, leidt niet tot grote ongerustheid. De meerderheid van de beroepsbevolking is afhankelijk van de overheid maar zolang het salaris nog overgemaakt wordt, lijken de meesten zich geen grote zorgen te maken. De zingende president zorgt voor voldoende afleiding. Dat de opening van Carifesta werd gebruikt als propaganda voor de gewapende machten, is weinig mensen opgevallen.

De vijftien Surinamers die op 8 december 1982 moesten sterven voor hun idealen lijken soms vergeten. En als Nederlander, met ons koloniaal verleden, ben ik misschien de laatste die daarover iets zou mogen zeggen. Ik wil dan ook stellen dat ik niemand wens te veroordelen. Ik kan alleen maar voor mezelf spreken als ik zeg: ik heb hier geen goed gevoel bij.

Jan Gajentaan

In de rubrieken ‘Ingezonden/ Aangeboden’ stelt GFC een ieder in de gelegenheid om een eigen mening of visie te geven op alle actuele ontwikkelingen en/of relevante onderwerpen. Stukken die geplaatst worden komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de visie en/of de mening van de redactie.  De redactie heeft het recht om de stukken wel of niet te plaatsen, in te korten of te redigeren, zonder de mening en/of visie van de inzender aan te tasten. Er worden alleen stukken geplaatst die behoudens een ieders verantwoordelijkheid voldoen aan wat gesteld wordt in de Surinaamse wetgeving.