Net als DOE-voorzitter Carl Breeveld en vele anderen, heb ik mij in mijn artikelen steeds een groot voorstander getoond van een actief anti-corruptiebeleid in Suriname. Er is momenteel al anti-corruptiewetgeving in Suriname, maar ik ben het eens met Breeveld dat een nieuwe anti-corruptiewet de bestaande wetgeving kan aanscherpen en actualiseren. Dit zou een zeer positief signaal zijn tegenover de Surinaamse bevolking en ook een gunstige indruk maken op buitenlandse investeerders.

Hoewel de voordelen van een goed anti-corruptiebeleid genoegzaam bekend zijn – er wordt vaak verwezen naar het succesverhaal van Singapore – wil ik in dit artikel wijzen op een groot gevaar,
de zogenaamde valkuil. Het is namelijk van enorm belang dat anti-corruptiebeleid en wetgeving uitgevoerd worden door volstrekt onafhankelijke en niet door de politiek te beïnvloeden instanties.

In de Surinaamse context kun je dan denken aan een instantie als de CLAD (die bij mijn weten een goede reputatie heeft) voor de financiële audits en uiteraard aan het Openbaar Ministerie voor de vervolging van corruptieve handelingen. Deze en ook andere instanties die ingezet worden bij anti-corrruptiebeleid, moeten ver worden gehouden van iedere vorm van politieke beïnvloeding.

Een voorbeeld van hoe het juist niet moet…

De vaste lezers van GFC Nieuws weten wel dat ik geen aanhanger ben van het Venezolaanse regeringsmodel. Hoewel er in dit land een goed sociaal beleid is voor de armste lagen van de bevolking (onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting) is er op het vlak van financieel-economisch beleid (met eeen inflatie van bijna 30%) en ook wat betreft de inrichting van d edemocratische rechtsstaat, zeer veel op aan te merken.

In een in juli 2012 gepubliceerd,  133 bladzijden tellend rapport getiteld “Tightening the grip, Concentration and Abuse of power in Chávez’s Venezuela” van de organisatie Human Rights Watch, wordt uitvoerig aangetoond hoe door verregaande machtsconcentratie in handen van Chávez, er in feite geen sprake meer is van een functionerende rechtsstaat in dit land. De lezer weet dat ik de Nederlandse rechtsstaat ook niet als ideaal beschouw, maar wat er in Venezuela van gemaakt is tart alle beschrijvingen! Ik zal onder dit artikel een link plaatsen naar de volledige versie van dit rapport.

Eén van de belangrijkste methodes van Chávez om zijn alleenheerschappij uit te oefenen, is nu juist het anti-corruptiebeleid. Door het partijpolitiek controleren van de rechterlijke macht, is Chávez ervan verzekerd dat zijn partijvrienden en familieleden nooit opgepakt worden voor frauduleuze praktijken. Er zijn zelfs aanwijzingen dat sommigen onder hen zich actief met drugshandel bezig houden.

Leden van de oppositie daarentegen  worden bij de minste verdenking – verdenkingen, die soms politiek geïnspireerd zijn – jarenlang opgesloten. Een internationaal zeer bekende zaak is die van de rechter María Lourdes Afiuni. In 2009 besloot zij een criticus van het bewind die al drie jaar om onduidelijke redenen had vastgezeten, vrij te laten uit de gevangenis conform de vigerende wetgeving. Chávez reageerde des duivels en liet de rechter zelf, moeder van een kindje, direct opsluiten in de gevangenis. De Venezolaanse president noemde de rechter daarbij  “een bandiet” en riep publiekelijk op om haar dertig jaar op te sluiten.

Pas in 2011 – als gevolg van enorme internationale kritiek, zelfs door fervente aanhangers van Chávez’ socialisme – is deze rechter vrijgelaten uit de gevangenis, dat wil zeggen dat haar hechtenis toen is omgezet in huisarrest.

Waarschuwend geluid

Nu is Suriname niet Venezuela, maar het leek mij toch belangrijk om een waarschuwend geluid te laten horen als het gaat om de toepassing van het anti-corruptiebeleid. Ik hoop dat de media en politici in Suriname goed nota zullen nemen van het rapport van Human Rights Watch.

Persoonlijk heb ik nog steeds een groot vertrouwen in het Surinaamse parlement, alhoewel ik de recent aangenomen Amnestiewet als een misser beschouw. Ik weet dat er veel gewetensvolle parlementariërs zijn, zowel bij de oppositie als bij de coalitie en ik zou nadrukkelijk willen zeggen, bij álle partijen. Ik hoop daarom dat zij ervoor zullen waken, dat het anti-corruptiebeleid in Suriname niet zal ontsporen zoals dit in sommige autoritaire staten is gebeurd.

Jan Gajentaan

Link naar Human Rights Watch rapport:

http://www.hrw.org/sites/default/files/reports/venezuela0712webwcover.pdf