Redactie GFC Nieuws — Wanneer is een terrorist een terrorist? Wanneer is een bomaanslag een gewone aanslag, en wat maakt die aanslag een terreurdaad?
Kort voor Brenton Tarrant dood en verderf zaaide in twee moskeeën in Nieuw-Zeeland, stuurde hij een manifest naar diverse instanties. “Ons vaderland is van ons. En zolang de witte man bestaat, zullen zij NOOIT ons land veroveren en zullen zij nooit ons land vervangen,” schreef hij. “Zij”, dat waren de moslims en de migranten.
Met de massamoord in Christchurch wilde hij het voortbestaan van “onze mensen” en “de toekomst van witte kinderen” veilig stellen. Daarnaast wilde hij het debat over het bezit van vuurwapens in de Verenigde Staten op gang brengen.
Utrecht
Slechts enkele dagen na Christchurch begon een man van vermoedelijk Turkse afkomst in de Nederlandse stad Utrecht in een tram om zich heen te schieten.
De Nederlandse regering en terrorismebestrijders wisten meteen: dit is een terroristische aanslag. Het dreigingsniveau in de provincie werd onmiddellijk opgetrokken naar het allerhoogste niveau.
De Nederlandse Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) stelt dit niveau wanneer concrete aanwijzingen zijn dat terroristen op het punt staan een aanslag te plegen, of wanneer zo’n aanslag reeds heeft plaatsgevonden, dan wel opnieuw zal plaatsvinden.
Op dat moment was niets meer bekend van de tramschutter dan dat hij een “Turks uiterlijk” had. Later, nadat de diagnose “terrorisme” reeds was gesteld, onthulde het dagblad De Telegraaf dat de vermoedelijke dader, Gökmen Tanis volgens Nederlandse media, een briefje in zijn auto had achtergelaten.
Daar stond op dat Tanis “in naam van Allah” had gehandeld. Hij groette ook zijn “moslimbroeders” – 1 plus 1, Allah en moslimbroeders, levert automatisch 2: terrorisme. En uiteraard had iemand gehoord dat de dader Allahu akbar riep tijdens zijn verwerpelijke actie.
Terrorist
Hoewel al vóór het eerste schot reeds duidelijk was dat Brenton Tarrant een terroristisch motief had – hij zei het zelf – waren de reacties tamelijk terughoudend. De Amerikaanse overheid weigerde zelfs Christchurch “terrorisme” te noemen.
Moskeeschutter, werd hij genoemd. Een schietpartij. In een enkel geval viel zelfs het woord “terrorist”.
Niet in Utrecht. Van de dader was alleen het uiterlijk bekend, maar de conclusie was wel meteen: terrorisme. Onder de radar werd later rekening gehouden met eerwraak, geen terrorisme dus.
Maar voldeed de eerste conclusie – terrorisme – wel aan de eigen definitie van de terrorismebestrijders?
Imago
Dit soort voorbarige en selectieve conclusies heeft vooral invloed op het imago van groepen. In Nederland bijvoorbeeld leeft het beeld dat zogenoemde allochtonen “oververtegenwoordigd zijn in de criminaliteit”. Wie voorbij de eigen neus kijkt, ziet een genuanceerder beeld.
In 2009 ontdekten de wetenschappers Gonneke Stevens, Violaine Veen en Wilma Vollebergh dat allochtonen niet crimineler zijn dan autochtonen. Hun criminaliteit is alleen zichtbaarder.
Dat wordt bevestigd door het Centraal Bureau voor de Statistiek, dat het aantal misdrijven turfde. De “echte” Nederlander won met vlag en wimpel, want had de meeste misstappen op de kerfstok.
Allochtone boeven werden vooral opgepakt voor vergrijpen als diefstal, oplichting en fraude. Witte criminelen zaten vast voor zwaardere misdrijven: zedendelicten, geweld, brandstichting.
Daar kwam bij dat allochtonen het gevoel hebben, zegt het onderzoek, dat de politie het “op ons gemunt heeft” en zij vaker het doelwit zijn van de politie. Waarmee opnieuw is aangetoond wat allochtonen vaker roepen: dat zij slachtoffer zijn van beeldvorming.
Jihad
Zo bestaat in onze verrechtsende wereld het idee dat moslims zich veel vaker schuldig maken aan terrorisme. “Niet alle terrorisme wordt gelijk behandeld,” kopte de Washington Post vrijdag.
De nadruk op islamistisch geweld leidt af van de groeiende dreiging van extreemrechts geweld, schrijft de Post. De krant citeert de Anti-Defamation League die rapporteerde dat in de VS 70 procent van alle extremistische moorden gepleegd zijn door rechtsextremisten.
Door het witte, christelijke, rechtse extremisme onder het tapijt te vegen en geweld door moslims uit te vergroten, wordt ook het draagvlak voor racistische en uitsluitende politiek groter.
Politici durven het tegenwoordig openlijk te hebben over “indringers”. De grote vervanging, de titel van Tarrant’s manifest, is een hot item bij rechtsextremisten: de angst dat massa-immigratie en hogere vruchtbaarheid van immigranten zullen leiden tot “de volledige raciale en culturele vervanging van het Europese volk.”
Deze zelfde angst werd geuit door de Amerikaanse Republikeinse volksvertegenwoordiger Steve King. Stephen Bannon, voormalig adviseur van Donald Trump, prees een racistische Franse roman waarin Frankrijk onder de voet werd gelopen door gekleurde migranten.
Het is bedenkelijk, maar niet vreemd dat de terrorist van Christchurch zich geïnspireerd noemt door Trump en andere moslimhaters. Een andere terrorist, Anders Breivik, vond inspiratie bij Geert Wilders, van beroep islambestrijder.
Trump en Wilders werden er groot mee, het aanjagen van angst voor ‘het andere’ legde hun politieke carrière geen windeieren. Andere politici leerden het lesje: wil je scoren, zorg dan voor tweespalt, creëer een gezamenlijke vijand.
Zo kan het dus gebeuren dat een terrorist geen terrorist mag heten, maar een ‘gewone’ crimineel in de publieke opinie wel een terrorist wordt.
Het bericht Dubbele standaard: huidskleur en afkomst lijken verschil te bepalen tussen misdrijf en terrorisme verscheen eerst op GFC Nieuws.