Wie nemen er nu de belangrijke politieke beslissingen in Suriname? Volgens de Surinaamse constitutie zou het zo moeten zijn dat President, Vice-President en Raad van Ministers samen als regering zijnde de beslissingen nemen op het uitvoerende vlak, waarna het parlement als controlerende macht het laatste woord heeft.
Zie daarover Art. 116 van de Surinaamse Grondwet:
1. de President vormt samen met de Vice-President en de Raad van Ministers de Regering. De Vice-President is belast met de dagelijkse leiding van de Raad van Ministers en is als zodanig
verantwoording schuldig aan de President.
2. De Regering is verantwoording schuldig aan de Nationale Assemblée.
Tegenwoordig werkt alles anders in Suriname. Zowel de vp als de ministers verkeren vaak in het ongewisse over reeds genomen beslissingen. President Bouterse gaf deze week bij een persconferentie openlijk toe, dat hij nauwelijks contact heeft met de ministers. Volgens het staatshoofd sprak hij zelden of nooit met ministers als Sapoen of Moestadja.
De rol van de vp lijkt in deze coalitie beperkt te zijn tot het treffen van onpopulaire maatregelen, die vervolgens voor de helft worden teruggedraaid door de president, zodat hij de populaire man blijft. Het Kabinet van de President is het ware machtscentrum geworden. Hier treffen we de raadsadviseurs Errol Alibux, Eddy Jozefzoon en Jules Wijdenbosch. Zij nemen samen met het staatshoofd de belangrijke beslissingen.
Suriname beschikt over een ingewikkeld democratisch kiesstelsel, waarbij de kiezer kan stemmen op kandidaten voor de Nationale Assemblée, Districtsraden en Ressortraden. Al met al gaat het om 919 gekozen volksvertegenwoordigers.
Nu wil het merkwaardige van het geval, dat Alibux en Jozefzoon door helemaal niemand zijn gekozen, want ze stonden op geen enkele lijst. Jozefzoon was nog Nederlander bij de laatste verkiezingen. Jules Wijdenbosch stond wel op de lijst van de Mega Combinatie, maar werd niet gekozen als parlementariër (hij haalde 1642 stemmen in het district Paramaribo, maar dat was onvoldoende om de kiesdeler te halen).
De situatie in Suriname anno 2014 is dus als volgt: terwijl gekozen parlementariërs gedegradeerd zijn tot een machteloos praatgroepje en ministers vaak niet eens weten waarom bepaalde besluiten genomen zijn, wordt het ware machtscentrum gevormd door een klein groepje mensen, die door niemand gekozen zijn.
Wellicht is dit mogelijk doordat Suriname sinds de Grondwetsherziening van 1987 beschikt over een hybride stelsel, dat als een mengeling van het presidentiële stelsel en het parlementaire stelsel getypeerd kan worden. In feite kun je er alle kanten mee opgaan. Voor een grondige analyse van dit probleem verwijs ik naar een interessant stuk dat Bert Eersteling onlangs publiceerde (zie link).
Jan Gajentaan