President Bouterse hield donderdag een speech over de wereldvrede tijdens het Wereld Forum voor Vrede in China. De president pleitte onder meer voor vrede en internationale samenwerking. Ook noemde hij de Surinaamse tolerantie en relatieve harmonie tussen verschillende etnische groepen, als positief voorbeeld. Allemaal zaken, waar weinig tegenin valt te brengen. Toch bevat de speech, die naar ik aanneem onder verantwoordelijkheid van minister Lackin van Buitenlandse Zaken is samengesteld, bij nadere bestudering ook enkele impliciete ideologische boodschappen.

Tegenstrijdigheden

In de speech wordt in een sneltreinvaart de wereldpolitiek behandeld, waaronder ook de oorzaken van regionale en internationale conflicten. Door de veelheid van onderwerpen en de snelheid waarmee oorzaak en gevolg worden gediagnosticeerd, is de tekst moeilijk te volgen en lijkt soms tegenstrijdig.

Zo wordt er gesteld dat de Surinaamse samenleving van origine vreedzaam is en dat ieder conflict dat zich heeft voorgedaan, het gevolg was van buitenlandse interventie. De president stelt dan ferm: “the dynamics of the Surinamese society will never again be determined by outside influences”. Nauwelijks één alinea verder, wordt er gepleit voor meer internationale samenwerking, integratie en een eerlijker verdeling van de welvaart op wereldschaal. Iedereen weet dat regionale integratie vroeg of laat ten koste gaat van nationale soevereiniteit; dat lijkt mij dus tegenstrijdig.

In de speech wordt, zonder nadere onderbouwing, gesteld dat etnische en culturele conflicten het gevolg zijn van religie. Ik citeer: “The trends of cultural and ethnic conflicts, resulting from religious believe, have become a growing threat to international peace, etc.”. Dit lijkt mij een vrij negatieve beoordeling van het verschijnsel religie. Toch wordt er in de speech gepleit voor meer religieuze tolerantie.

Ideologische grondslag van het buitenlands beleid

Samenvattend kunnen we stellen dat de (verborgen) ideologische boodschap van de speech een pleidooi bevat voor een nieuwe wereldorde, gebaseerd op gelijkheid, regionale integratie en Zuid-Zuid samenwerking. De invloed van het Chavisme kunnen we hierin wel ontdekken, maar dat zal niemand verbazen, gezien de denkbeelden van minister Lackin van Buitenlandse Zaken. Zo wordt er gesteld: “the Surinamese Government promotes programs of unity and integration”.

De lezer moet mij als EU-burger maar niet kwalijk nemen dat ik tamelijk sceptisch sta tegenover “programs of unity and integration”. We hebben hier in Europa zo’n project net aan den lijve meegemaakt, namelijk de introductie van de Euro, en na tien jaar kunnen we niet anders concluderen dan dat de nationale schulden in de Eurozone hoger zijn dan ooit, de werkeloosheid recordhoogtes heeft bereikt en de economische groei is vernietigd, met alle consequenties van dien voor burgers en bedrijven. Het nastreven van het gelijkheidsideaal heeft kennelijk een hoge prijs.

Zelf ben ik daarom in de afgelopen jaren geëvalueerd van een (relatieve) voorstander van regionale integratie, tot een voorstander van internationale samenwerking op basis van nationale soevereiniteit, wat iets heel anders is. Dit echter wel op basis van mijn Europese ervaringen. Misschien zullen zaken zich op het Zuid Amerikaanse continent zich op een heel andere wijze voltrekken. Ik beschik niet over een glazen bol.

Jan Gajentaan