Veel artikelen en commentaren zijn verschenen over de interviews van Sandew Hira/Dew Baboeram met Desi Bouterse. Maandag is er een persconferentie.
De reacties variëren van positief (eindelijk waarheidsvinding) tot negatief (het recht moet zijn loop hebben; Bouterse probeert een uitvlucht te vinden). In veel reacties wordt niet of nauwelijks ingegaan op de ideologische achtergrond van beide heren en de rol die deze zou kunnen spelen in de gesprekken, hetgeen mij bevreemdt.
Zoals ik al heb uiteengezet in mijn artikel “Wat een vreemde column van Sandew Hira” http://gfcnieuws.org/wat-een-vreemde-column-van-sandew-hira/ , had Hira/Baboeram in de periode 1980/82 een sterke betrokkenheid bij de Surinaamse revolutie en met name bij de radicaal linkse krachten (Revolutionair Front, Bomika groep, Grenada groep e.d.)
Bouterse als couppleger (samen met Valk) startte in een min of meer neutrale positie, maar verschoof gaandeweg en zeker na het vertrek van Valk, steeds meer naar het linkse kamp. Zowel Hira als Bouterse waren in 1982 aanhangers en bewonderaars van de Grenadiaanse revolutieleider en couppleger Maurice Bishop, die op 31 oktober 1982 in Suriname heeft opgeroepen om hard toe te slaan tegen de tegenstanders van de revolutie.
Motieven bij de Decembermoorden
We weten naast hetgeen naar voren kwam bij het proces in Boxel ook het e.e.a. uit de beschikbare documenten, zoals het boek van Jan Sariman, boek van André Haakmat, of de interviews van Gerard van Westerloo en Elma Verhey van het blad Vrij Nederland, die in december 1982 veel betrokkenen spraken, onder wie ook Hans Valk. Zie deze link voor het betreffende interview in Vrij Nederland met Valk. http://www.vn.nl/extra/pdf/bouterse25december1982.pdf
Hieruit komt een beeld naar voren dat de executies van 8 december 1982 waren voorbereid vanuit het radicaal linkse kamp onder de militairen samen met hun belangrijkste adviseurs (Naarendorp, Alibux, mogelijk ook mensen van PALU). Roy Horb zou volgens sommige bronnen getracht hebben dit te verhinderen en op advies van de CIA een lijst hebben geproduceerd met te executeren critici vanuit het linkse kamp, in de hoop dat het hele gebeuren dan wel afgeblazen zou worden.
Dit laatste gebeurde echter niet; na een hoop geruzie en gesteggel zouden de twee lijsten samengevoegd zijn. Dit kan verklaren waarom bij een door radicaal-links geïnspireerde en geplande moordpartij ook een aantal politiek linkse slachtoffers te betreuren waren, wat op het eerste gezicht een paradoxaal gegeven lijkt.
Dit alles neemt niet weg dat de hele insteek en achterliggende gedachte van de Decembermoorden vermoedelijk was, het redden van een linkse revolutie tegenover de burgerlijke, democratische krachten in de Surinaamse samenleving, die deze revolutie ongedaan wilden maken. Dit beeld wordt bevestigd in een mail-correspondentie ter zake van de vrouw die destijds meteen na de moordpartij de nacht doorbracht met Desi Bouterse, zie link hier http://www.nospang.com/download/files/mail_does_chin_a_loi.pdf
Ik vind het daarom een heel vreemde zaak dat terwijl de rechtszaak nog niet eens is afgerond, Sandew Hira nu samen met Desi Bouterse op eigen houtje aan waarheidsvinding gaat doen. Natuurlijk is ook Hira/Baboeram een nabestaande, aangezien zijn broer ook slachtoffer was, en hij heeft evenveel recht op waarheidsvinding en gerechtigheid als iedere andere nabestaande.
Meningen kunnen verschillen of er ná de rechtszaak (die volgens de Surinaamse Grondwet eerst afgerond moet worden) ruimte moet zijn voor gratie/amnestie, verzoening en waarheidsvinding. Persoonlijk heb ik dat nooit uitgesloten, ik vind dat een zaak van het Surinaamse volk en parlement, maar in alle internationaal erkende gevallen van amnestie/gratie die ik ken, is dat gebeurd door een neutrale instantie met aan het hoofd daarvan bijvoorbeeld een kerkelijke leider, zoals bisschop Tutu in Zuid-Afrika.
Het is volstrekt uniek dat de waarheidsvinding in dit geval wordt gemonopoliseerd door één persoon, te weten Sandew Hira, die niet alleen nabestaande is, maar tegelijkertijd ideologisch partij in het conflict, aangezien hij destijds tot de felste tegenstanders behoorde van de burgerlijke, democratische krachten in Suriname (waartoe zijn eigen broer vermoedelijk behoorde) en die Sandew Hira zelf altijd heeft aangeduid als “de reactie”; als een beweging die in zijn ogen met grote felheid bestreden moest worden.
De kans lijkt me aanwezig dat in deze gesprekken tussen twee Maurice Bishop-fans op leeftijd op een slimme manier ideologie wordt bedreven, over de hoofden van de slachtoffers heen. Hiertegen zouden hun nabestaanden in bescherming genomen moeten worden in een goed functionerende rechtsstaat en ook door een kritische burgerij. Helaas schijnen beide in Suriname niet of nauwelijks meer te bestaan.
Jan Gajentaan