Het is vandaag, dinsdag 4 oktober, dertig jaar geleden dat een groot vrachtvliegtuig neerstortte in de Bijlmer in Amsterdam. Daarbij kwamen 43 mensen om het leven.

Het is vandaag, dinsdag 4 oktober om 18.35 uur Nederlandse tijd een minuut stil op de plek waar dertig jaar eerder het vliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al neerstortte. Bij ‘de boom die alles zag’ wordt de vliegramp herdacht.

“Going down, going down”, klonk het op zondagavond 4 oktober 1992. Het waren de laatste woorden vanuit de cockpit van een vrachtvliegtuig van El Al. Even later boorde de Boeing 747 zich om 18.35 uur in twee flats in de Amsterdamse Bijlmer.

Het vliegtuig was eerder die middag vanuit New York op Schiphol geland. Op Schiphol moest het extra kerosine tanken en werd vracht in- en uitgeladen. Iets voor 18.30 uur vertrok het weer naar Tel Aviv, Israël.

Kort na vertrek ontstonden echter problemen. Twee motoren braken af en vielen in het Gooimeer. Omdat ook een van de vleugels daarbij beschadigd was geraakt, was het vliegtuig lastiger te besturen. De piloot wilde terugkeren naar Schiphol.

Na nog een extra ronde boven onder meer Amsterdam (om te dalen en brandstof te lozen), raakte het toestel boven de Bijlmer onbestuurbaar. Het stortte neer en klapte uiteindelijk op twee flats.

In het vliegtuig zaten vier mensen. Zij overleefden het niet.

Veel vraagtekens

Later bleek, dat het vliegtuig met achterstallig onderhoud kampte. Door metaalmoeheid brak een van de motoren af. Een tweede motor werd daarbij meegenomen. Daardoor beschadigde ook de vleugel van het toestel.

Na het onderzoek naar de ramp bleven veel vragen niet beantwoord. De zogeheten cockpitvoicerecorder is nooit teruggevonden. Daarop staan de gesprekken die in de cockpit van het toestel zijn gevoerd.

Officieel hoort zo’n apparaat in elk vliegtuig te zitten, maar het is onduidelijk of dat ook in de verongelukte El Al-Boeing zo was. Een mogelijkheid is bijvoorbeeld dat El Al het apparaat uit het toestel heeft verwijderd.

Onduidelijk wat lading was

Daarnaast is nog altijd niet duidelijk wat voor lading er precies in het vrachtvliegtuig zat. Eerst stelde het ministerie van Verkeer en Waterstaat dat het ging om ongevaarlijke spullen als bloemen en parfum. Maar, later vond een bewoner tussen het puin een deel van een vrachtbrief waaruit duidelijk werd, dat het vliegtuig ook militair materieel vervoerde.

Een medewerker van El Al zei later, dat er was gerommeld met de vrachtbrieven. Er bestaan verschillende versies van.

Meerdere bewoners van de Bijlmer en hulpverleners kregen ernstige gezondheidsklachten. En wie waren de mannen in witte pakken die kort na het ongeluk om de rampplek zouden zijn gezien? Het voedt de twijfels over de lading van het verongelukte toestel.

Harde kritiek op regering

In 1998 begon een parlementaire enquête over de Bijlmerramp. De conclusies van de enquêtecommissie waren uiteindelijk keihard. De Tweede Kamer was te vaak onjuist geïnformeerd door het kabinet. Ook was het wrak van het vliegtuig niet zorgvuldig geborgen.

De commissie vond geen bewijs dat het vliegtuig gevaarlijke stoffen vervoerde. Ook was er volgens de commissie geen verband tussen de gezondheidsklachten van Bijlmer-bewoners en de vliegramp. Wel had de overheid serieuzer met die gezondheidsklachten om moeten gaan.

Nog steeds zijn er onopgeloste vragen rondom de Bijlmerramp. De overheid heeft ook nog niet alle documenten rond de ramp vrijgegeven.

Dramaserie ‘Rampvlucht’

De afgelopen dagen was van 29 september tot en met vandaag, 4 oktober Rampvlucht, een op werkelijkheid gebaseerde thriller te op de Nederlandse televisie.. De dramaserie is een groots opgezette complotthriller over de ramp zelf én de vele vragen en mysterieuze gebeurtenissen die Nederland daarna in hun greep hielden. De eerste aflevering trok 1.3 miljoen kijkers.

De serie won vrijdagavond 30 september het Gouden Kalf voor Beste Dramaserie gewonnen.