Peggy Anijs
Meer onvrede over de ‘Canadezen’
Toen ik naar een kapsalon ging bleek ook deze mevrouw nare ervaringen te hebben met de ‘Canadezen’. Bij mijn binnenkomst viel het mij op dat deze geremigreerde creoolse Surinaamse zelf werkzaam was in de zaak en dat de medewerkers die ik van twee jaar geleden kende, schitterden van afwezigheid.
Toen ik vroeg waar deze dames waren, kwam haar relaas. “Meeeisje, ik heb ze allemaal ontslagen. Er werd niet gepresteerd. Ik werd bestolen en de klanten werden meegenomen. Ik heb het daarna weer geprobeerd, omdat ik dacht ja, het zijn toch mijn landgenoten, maar ik zeg je vrouw, het is echt moeilijk om goed en betrouwbaar personeel te vinden. Nu werk ik zelf en heb nog een Guyanees in dienst en ik heb niets te klagen. Mijn accountant vertelde me dat mijn omzet van het afgelopen jaar gelijk is aan wat ik haalde met de vijf medewerkers die ik heb ontslagen. Ga maar na, dan heb ik grotendeels alleen gewerkt. Dat zegt al genoeg”.
Ik stelde toen de vraag: “Moet ik hieruit concluderen dat de creool zich zo opstelt of heb je het ook over de overige bevolkingsgroepen? Haar antwoord was luid en duidelijk: “Nee meisje, mijn eigen volk, het spijt me dat ik dat moet zeggen, maar mijn eigen volk, ik heb geen ervaring met de andere bevolkingsgroepen”.
De discussie ging vervolgens over de mentaliteit van de sommige Surinamers.
Een klant: “Ja, het is een mentaliteitsprobleem. Men heeft een rare manier van denken. Men staat niet open voor suggesties van anderen. Uitsluitend eigen inzichten zijn goed en wat anderen aandragen niet. Men verwijt je dat je denk dat je geweldig bent, omdat je uit Holland komt of men wil niets van je aannemen. De mensen denken niet na over de langere termijn. Men wil geld verdienen en het direct opmaken en men denkt niet aan het behoud van je baan voor langere tijd”.
De eigenaar vertelt verder:”Ook denken de medewerkers dat ze er al zijn. Ze pakken je klanten van je af en gaan onder de prijs zitten van de kapsalon. Ze gaan er helemaal aan voorbij dat je telkens bijscholingen moet doen. Maar de ervaring leert dat de verstandige klant na verloop van tijd terugkomt. Ja, wat moet je dan, je kunt die niet afwijzen. Alles draait om geld en het draait minder om kwaliteit en duurzaamheid”.
“In elk geval, ik heb me les geleerd en ik haal geen eigen mensen meer binnen. Vooral die ‘Canadezen’ niet”. Ik vroeg: “Maar waarom ‘Canadees’ dan, ik snap het niet”. Antwoord: “ Nou, ja, om het een beetje te verzachten toch. Omdat ze er moeite mee hebben dat ze als boslandcreool bestempeld worden. Vroeger riepen we ze blauwkop, weet je nog? Ze voelen zich gauw gediscrimineerd, dus ‘ Canadees’ klinkt iets beter”.
Ook taxichauffeur Glenn wilde zijn ei kwijt over de ‘Canadezen’. Aanleiding hiertoe was de slechte wegconditie naar Albina.
“Ja…, die mensen rijden op de weg als gekken. Die jongens verdienen goed geld op die weg en daarom rijden ze als een gek om zoveel mogelijk ritten te maken. Ik begrijp die mensen niet, het is een apart volk”.
“Door de Binnenlandse Oorlog zijn velen gevlucht naar de stad en konden niet aarden. Sommigen hebben weinig of zelfs geen scholing gehad. Ze begonnen toen te occuperen. Het begrip ‘wilde occupatie’ hebben zij uitgevonden. Zelfs lege percelen occupeerden ze en zij maakten zich niet druk of het perceel eigendom van iemand anders was”.
“Ik begrijp het niet”, zegt chauffeur Glenn.” Die mensen occuperen elk perceel die ze tegenkomen. Wat ik gek vind, is dat diezelfde meneer die een perceel occupeert kort daarna een auto koopt. Ik snap het niet, dat betekent dat je toch geld hebt? Waarom koop je dan geen perceel, dan bezorg je anderen geen overlast! En die mensen vormen zo een hechte eenheid, dat je niet eens moeite hoeft te doen weer te vechten voor je perceel, want tussen hen wonen is ook geen optie”.
Dan gaat chauffeur Glenn over op de verhuur van huizen aan Surinamers en hoe rampzalig het is om deze weer uit je eigen huis te krijgen. “Het is echt een probleem om mensen uit je huis te krijgen als je het aan ze verhuurt. Vele buitenlanders kiezen er desnoods voor om hun huis leeg te laten staan, terwijl wij hier woningnood hebben. Maar ja, ze hebben gelijk, want de wet beschermt de inwoners hier. Jij bent eigenaar, maar je kan niet in je eigen huis”.
“Een mati van me heeft gewoon een dozer gestuurd om het houten huisje dat een occupant op zijn perceel had gebouwd weg te dozeren. Binnen no time was de plek vol met politieagenten. Hij heeft hiervoor gezeten, maar het heeft niets opgelost, omdat je wel kapitaal moet hebben als je de zaak wegdozert om direct iets voor jezelf te bouwen. Die mensen zijn zo brutaal dat ze gewoon weer een huisje hebben gebouwd op het perceel toen hij in de bak zat”.
Chauffeur Glenn zijn moed was vol want hij ging verder:”En dan het diep ingewortelde minderwaardigheidscomplex die deze ‘Canadezen’ hebben. Zodra je ze een spiegel wilt voorhouden excuseren ze zich met: ‘Omdat mi na busi kondre sma en yu na foto nengre, daarom yu…’. Er wordt gezegd dat zij zich achtergesteld voelen. Jaaahh…, als velen niet door hun ouders gestimuleerd worden om naar school te gaan, maar om te gaan werken jaaahh….., dan raken ze achter. Ik vind niet dat zij achtergesteld zijn, ik zie dat niet. Waarin achtergesteld dan? Zovelen hebben geleerd, onder anderen Waterberg, Amafo en zelfs Brunswijk zit tegenwoordig op school. Ik snap het dus niet, hoe kunnen ze dan altijd vinden dat ze achtergesteld zijn? En zo ging het betoog van chauffeur Glenn door, totdat ik mijn bestemming bereikte.
Peggy Anijs