REFLECTIE / Iwan Brave

‘Hoe wij ook hier samen kwamen’. De kernpassage van ons volkslied. Het weergeeft het willekeurige ontstaan van de Surinaamse multiculturele samenleving: die is niet ontstaan by design maar by default. Het enige opzettelijke is dat Nederland van Suriname een ‘wingewest’ heeft gemaakt op basis van verdrukking, onderdrukking en uitbuiting.

Hoe wij ook hier samen kwamen. De inheemsen, als oorspronkelijke bewoners, nomadisch. De blanken door verdwalen (immers, ze dachten in ‘India’ te zijn aangekomen). De Afrikanen door ontvoering, de Joden door vluchten en de Aziatische contractarbeiders door misleiding. Zie hier maar een ‘natie van eenheid’ van te smeden.

In dit jubileumjaar herdenken we 170 jaar Chinese immigratie, 150 jaar ‘feitelijke’ afschaffing slavernij en evenzoveel jaren Hindostaanse immigratie. Het is vieren, bezinnen en rouwen. Wat het extra bijzonder maakt, is dat het ook in het teken staat van de Nederlandse excuses voor het slavernijverleden. Ook aan de inheemsen, zij het als eeuwige voetnoot.

Nu er toch excuses worden aangeboden, wil regering-Santokhi het terecht ook voor het ‘koloniaal verleden’ met evenredige nadruk op de periode van contractarbeid. Veel nazaten van tot slaaf gemaakten eisen emotioneel begrijpelijk strikte scheiding van zaken. Het ontaardt bijna in een wedijver over wiens voorouders het meest hebben geleden, waarbij twee dominante bloedgroepen de rest overschreeuwen.

Laten we alsjeblieft twee verschillende fenomenen niet met elkaar vergelijken, uit respect voor elkaar. Feit is dat de nazaten van contractarbeiders evenveel recht hebben op herschrijven van de eigen geschiedenis en op erkenning van hun geërfde leed. We kunnen het niet afdoen met dat slavernij ‘vele malen erger’ was. We moeten niet langer benadrukken hoe wij hier by default samen kwamen maar hoe wij by design samen verder gaan, hiermee gezamenlijk al onze voorouders erend. Het begint met tegen elkaar zalvend zeggen: “Je hebt evenveel recht op excuses.”