PARAMARIBO — Het Stand With Us Project, uitgevoerd door Stichting Projekta en PAREA, werkt naar een LGBTQ-inclusief Suriname. Eén van de bouwstenen voor een inclusief Suriname zijn de buurtorganisaties. In hun eigen buurten kunnen zij een veilige en inclusieve plek zijn voor iedereen, inclusief LGBTQ-personen. In het weekend van 20 en 21 Mei is gestart met een trainingstraject van vier maanden voor ongeveer tien buurtorganisaties.

Kennis en ervaring

De deelnemers bespreken in kleine groepen een opdracht die zij hebben gekregen. Zij moeten een campagne bedenken om de inclusiviteit in hun eigen omgeving te verbeteren. Eén van de groepen bestaat uit Inheemse en tribale vrouwen. Ze wisselen ervaringen uit.  

“De dagelijkse praktijk voor sommige mensen is dat zij bijvoorbeeld niet eens in hun eigen buurt veilig naar de winkel kunnen. Dat is niet het Suriname dat ik wil achterlaten voor toekomstige generaties”

Rachel Groenefelt, projectcoördinator  Stichting Projekta

Eén van de dames wil graag anoniem blijven maar deelt toch haar verhaal. “Ik heb een awasa-dansgroep waarmee ik optredens verzorg. Daar was ook een heer bij. Een keer vertelde men mij dat hij boelt. Waar wij vandaan komen, is dat niet geaccepteerd. Hij werd anders behandeld. Men ziet het gay zijn als een kunu. Achteraf vind ik het jammer dat we niet beter zijn omgegaan met hem. Nu zou ik het anders aanpakken.”, vertelt ze.

De campagne die haar groep heeft bedacht, gaat over het delen van succesverhalen van LGBT-personen. “Dan kunnen we laten zien dat ook zij goede bijdragen leveren aan de maatschappij.”

Joey Lansdorf is trainer bij Stichting New Monday die voor Stand With Us het trainingstraject verzorgd: “Tot nu toe gaat het goed. Ik had meer weerstand verwacht maar iedereen was eager to learn. We hebben bijvoorbeeld ook stilgestaan bij de verschillende vormen van seksualiteit zoals panseksualiteit en aseksualiteit naast de standaardbegrippen die we allemaal kennen. Sommige deelnemers vertelden dat zij er na de trainingsessie zelfs met hun eigen kinderen over gesproken hebben. Ze passen de opgedane kennis dus nu al direct toe in hun eigen omgeving.”

“Nee, niet hier!”

De FRDCC (Foundation For Research and Development in Caribbean Communities), is één van de deelnemende organisaties.  Voorzitter Soulamy Laurens legt uit waarom zij het van belang vindt dat haar organisatie hieraan deelneemt.

“We doen mee omdat we vaker werken als intermediary. Binnen onze doelgroep in Brokopondo, waar wij voornamelijk werken, is LGBTQ een extreem taboe. Het is belangrijk dat ook wij de tools leren en krijgen om LGBTQ-individuen de nodige brasa te geven. Het is dus goed om te weten how to deal with it.” Ze benadrukt dat het belangrijk is om te weten hoe om te gaan met iets dat steeds dichterbij komt en steeds openlijk wordt. “Juist in een samenleving die eigenlijk zegt ‘Nee, niet hier!’.”

Laurens is van plan meteen bepaalde aanpassingen te maken. “We zullen bij onze meetingpoint een sticker plakken of anders duidelijk maken dat deze groep ook behoort tot onze doelgroep. Ook op de scholen waar we bezig zijn, zijn we bewuster over de grappen die we wel of niet maken. In het binnenland zeggen we serieuze dingen soms op een ludieke manier.”

Traditie vs Vernieuwing

De Inheemse Stichting Juke Jume Maro is ook één van de deelnemende organisaties. Voorzitter Audrey Christiaan: “Binnen onze cultuur kennen wij alleen man, vrouw, gezin. Wij kennen alleen het traditionele gezinsleven. Het [niet-heteroseksueel zijn] past dus, bekeken vanuit dat standpunt, niet binnen onze traditie. Het kan vaak zo zijn dat zo iemand niet volwaardig wordt geaccepteerd. Er kan vervreemding van de eigen community optreden als er geen goede begeleiding is voor zo iemand.”

Ze legt uit dat men wel geaccepteerd en gerespecteerd wordt op basis van het mens zijn. “Maar men kan niet volwaardig deelnemen aan de verschillende taken zoals de jacht, de kleding of hangmatten maken, omdat het specifieke mannen- en vrouwentaken zijn. Het is belangrijk dat er onderzoek komt hierin om acceptatie in die traditionele samenleving te bevorderen.”

Deze training kan volgens haar de culturele organisatie helpen de vertaalslag naar de gemeenschappen te maken. “We moeten vasthouden aan tradities, maar moeten ook ruimte laten voor veranderingsprocessen waar nodig. Dat is het standpunt van Juke Jume Maro.“

Geloof als obstakel

Een andere deelneemster deelt dat zij na de vorige sessie gesprekken heeft gevoerd binnen haar eigen familie. “Het viel me op dat de meesten open stonden voor de informatie. Op één na. Die begon er meteen over dat God man en vrouw heeft geschapen. Niet man-man of vrouw-vrouw. Hij zei zelfs dat het daarom het verdiende loon was wanneer deze mensen anders behandeld worden.”

Ze lacht terwijl ze het vertelt maar haar ogen spreken boekdelen. “Wanneer men zulke dingen zegt, dan stop ik al met praten. Het heeft dan geen zin meer.” Hoe hiermee om te gaan is onderdeel van het curriculum van het trainingstraject, aldus de projectcoördinatoren.

Toekomstige generaties

Het Stand With Us Programma wordt in de praktijk uitgevoerd door twee organisaties. Vanuit PAREA is Rachel Wittenberg belast met coördinatie van het project. Volgens haar is het proces van het vergroten van zichtbaarheid en acceptatie van de LGBT-gemeenschap al een tijd gaande. “De generatie voor mij heeft al flinke stappen gezet en ik hoop daarom dat dit programma ook een stap in de juiste richting voor de volgende generatie is”, aldus Wittenberg.

Rachel Groenefelt, projectcoördinator vanuit Stichting Projekta: “Het is van belang dat zoveel mogelijk organisaties in Suriname aan deze training meedoen. Ik denk daarbij aan het gezegde “Beter een goede buur dan een verre vriend”.

Groenefelt geeft aan dat men binnen dit projectop op meerdere niveaus bezig is, bijvoorbeeld met wetgeving, maar ook op buurtniveau en het niveau van het individu.  “De dagelijkse praktijk voor sommige mensen is dat zij bijvoorbeeld niet eens in hun eigen buurt veilig naar de winkel kunnen. Dat is niet het Suriname dat ik wil achterlaten voor toekomstige generaties.” Het Stand With Us programma is gestart in november 2021 en zal duren tot en met november 2024. Het wordt gefinancierd door de Europese Unie.