Als ik politieke discussies volg, valt mij vaak op dat veel mensen in links-rechts schema’s denken of handelen. In dit artikel wil ik betogen dat zowel de “linkse” als de “rechtse” oplossingen van weleer niet toereikend zijn om de problemen van onze tijd op te lossen.
Een korte uitwerking van de begrippen links en rechts. In het algemeen kunnen we stellen dat linkse politici de ongelijkheid willen verminderen door de overheid van bovenaf een herverdelingsbeleid te laten voeren. Dit kan onder meer door het doorvoeren van een “sociaal contract” met de bevolking. Rechtse politici hechten meer aan de vrijheid van het individu, ze willen meer ruimte voor bedrijven en ze willen inspanningen van het individu om tot een prestatie te komen beter belonen (bij voorkeur door belastingverlaging).
Nadeel van de linkse methode als deze te ver wordt doorgevoerd, is dat het individuele initiatief wordt verstikt en de collectieve lasten ondraaglijk worden. Hierdoor wordt de koek misschien wel beter verdeeld, maar er uiteindelijk blijft er weinig koek over. Nadeel van de rechtse methode als deze te ver wordt doorgevoerd, is dat er een grote groep achterblijvers is die in bittere armoede leven. Dit hebben we in het verleden ook gezien in veel Zuid-Amerikaanse landen.
Naar mijn mening is zowel de linkse als de rechtse manier van denken niet zaligmakend en gaat het dus om een intelligente combinatie van de twee. Daar komt bij, dat de wereld van 2014 ingrijpend veranderd is ten opzichte van die van enkele decennia geleden, omdat dat we nu te maken hebben met een “global economy”. Door liberalisering van de handel en een transportrevolutie (containerisatie in de scheepvaart) wordt er veel meer internationaal verhandeld dan vroeger. Landen zijn daardoor meer dan voorheen in competitie met elkaar.
Veel politici hebben in hun denken helaas niet deze slag gemaakt. Ik volg de politiek vrij goed zowel in Suriname als in Nederland en ben vaak verbijsterd over de achterhaalde redeneringen van politici. Ze praten over het minimumloon of over het stelsel van sociale zekerheid alsof ze op een eiland wonen en niets te maken hebben met andere landen. Ondertussen vindt er wereldwijd een economische concurrentieslag plaats waarbij landen die zich niet aanpassen, snel achterop raken.
Het mantra van politici zou daarom moeten zijn: bezuinigen, hervormen, innoveren. Bezuinigen op niet productieve of verspillende overheidsdiensten, zodat de belastingtarieven omlaag kunnen en de nationale schuld niet oploopt. Hervormen van de overheid, om deze sterker en productiever te maken en meer te richten op kerntaken, in samenwerking met het bedrijfsleven.
Verder is innovatie heel belangrijk, omdat duurzame welvaart alleen geschapen kan worden door toegevoegde waarde te leveren. Landen die hierin achterblijven, kunnen op den duur alleen maar laaggeschoold werk aantrekken waardoor hun bevolking zal verarmen. De basis voor het innovatief vermogen van een land, ligt in goed onderwijs.
Jan Gajentaan