Dat president Chandrikapersad Santokhi niet graag kritiek aan zijn eigen adres hoort, is inmiddels wel bekend. Er zijn in de afgelopen weken weer verschillende mensen voor één of meer dagen achter de tralies gezet, vooral omdat zij via sociale media op vaak grove wijze hun grieven uitten. Santokhi wil nu ook proberen om tegenstanders die in het buitenland wonen, aan te pakken. Echter, dat lijkt bij voorbaat een kansloze missie.

Tekst Armand Snijders

Beeld dWT archief/news54

In het Afrikaanse land Zuid-Sudan werden onlangs zes journalisten opgepakt omdat ze een video hadden gedeeld van een in zijn broek plassende president Salva Kiir. Die beelden van het 71-jarige staatshoofd waren gemaakt tijdens het zingen van het volkslied gedurende een officieel evenement, waarbij zich een natte vlek over zijn broek verspreidde. Nadat zich een plasje urine rond zijn voeten had gevormd, kregen meerdere omstanders door wat er aan de hand was. Dat was ook het moment dat de filmploeg van staatsomroep SSBC, die het evenement live opnam, abrupt de camera wegdraaide.

Echter, via sociale media werd het onfortuinlijke moment toch verspreid. De journalisten die daarvoor verantwoordelijk werden geacht, werden in de kraag gevat. Wat er met hen gaat gebeuren is onduidelijk. Maar Internationale journalistenorganisaties maken zich in ieder geval grote zorgen, ook al vanwege het weinig democratische gehalte van het regime in Zuid-Sudan.

Een deel is import, vooral vanuit Nederland, waarbij ernstige vormen van haat worden gecreëerd door personen die daar lekker hoog en droog zitten

Dwaasheden

Santokhi plast, voor zover bekend, niet in zijn broek, maar hij pist – spreekwoordelijk welteverstaan – wel regelmatig naast de pot. Hierbij wordt aangetekend dat niet wordt bedoeld dat de president vreemdgaat (zoals daar vaak mee wordt bedoeld), maar wel dat hij dwaasheden begaat. Eén van die dwaasheden waren zijn recente uitlatingen tijdens het programma ‘Q & A’ op ATV. Santokhi was te gast om vragen van onder meer kijkers te beantwoorden.

Op een vraag over de toenemende polarisatie in het land, kwam het staatshoofd al snel terecht op het gebrek aan normen en waarden. “We zullen flink moeten gaan investeren in versterking van de normen en waarden en er moet ook correctief worden opgetreden, een sociale controle waarmee wordt aangegeven dat we dit als samenleving niet gaan accepteren.”

Ernstige vormen van haat

Tot zover was er niets aan de hand. Maar vervolgens liet Santokhi een waarschuwend geluid horen jegens de critici van zijn regering. “Uit rapportages die ik heb gekregen over sociale media blijkt dat een deel van die haat die wordt gecreëerd komt van Surinamers. Maar een deel is import, vooral vanuit Nederland, waarbij ernstige vormen van haat worden gecreëerd door personen die daar lekker hoog en droog zitten. We zijn nu met de bevoegde instanties van die landen bezig om dat ook aan te pakken.”

Dat men zich in het buitenland druk zal maken over beledigingen aan het adres van de Surinaamse president is ondenkbaar. Zeker in Nederland, waar hij het vizier op richt. Ze hebben daar wel andere dingen aan hun hoofd dan een staatshoofd dat zich aan kritiek ergert. Dat zou Santokhi toch ook moeten weten. Daar wordt alleen ingegrepen en mensen misschien opgepakt als er echt sprake is van zeer serieuze bedreigingen. Maar ook dan is het heel lastig om iemand daarvoor te vervolgen.

Critici worden meestal na een paar dagen weer vrijgelaten en ook nimmer in staat van beschuldiging gesteld

Internationale schijnwerpers

Santokhi zou zich in feite belachelijk maken als hij een dergelijk verzoek neerlegt bij zijn ‘grote vriend’ Mark Rutte. Dus moet worden gehoopt dat hij niet via zijn trouwe gezant, Albert Ramdin van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking, een dergelijk verzoek naar politiek Den Haag laat sturen.

Met iets soortgelijks zette Ramdin vorig jaar Suriname op een verkeerde wijze in de internationale schijnwerpers. Die bewoog toen – na het verschijnen van de Netflix-serie ‘Narco Saints’ – hemel en aarde om de titel te veranderen, omdat Suriname daarin wordt afgeschilderd als narcostaat. En dat klopt niet volgens hem. Nadien zijn verscheidene internationale media, waaronder de gezaghebbende Franse krant Le Monde, gaan spitten in de rol van Suriname bij de cocaïnehandel.

De aandacht vestigen op de Santokhi-klagers op sociale media heeft geen zin en zal mogelijk kunnen leiden tot meer laster en smaad-berichten. In Nederland maakt de president dus geen enkele kans om ze aan te pakken, in Suriname zal hij daar mee door kunnen gaan. Sinds hij president is, zijn al tientallen critici van hem opgepakt wegens smaad en laster en opgesloten. En meestal na een paar dagen weer vrij gelaten en ook nimmer in staat van beschuldiging gesteld, laat staan voor de rechter verschenen en veroordeeld.

Vervelende bijkomstigheid

Hun aanhouding gebeurde op basis van ruim een eeuw oude ‘muilkorfwet’, die Santokhi onder het stof vandaan heeft gehaald. Maar zelfs die is kennelijk niet voldoende om een veroordeling aan de broek te krijgen. De aanhoudingen worden daarom vooral gezien als een middel om mensen angst aan te jagen en ze duidelijk te maken dat ze hun kritiek voor zich moeten houden.

Zelfs met de omstreden ‘muilkorfwet’ in de hand ziet het Openbaar Ministerie geen mogelijkheid om de verdachten met succes te vervolgen. Dat het desondanks mensen oppakt, wordt vooral gezien als een poging het staatshoofd tegemoet te komen. Maar in de praktijk komt het er op neer dat de autoriteiten machteloos staan tegenover de critici die – dat moet worden gezegd – vaak wel erg ver gaan in hun commentaar en niet zelden persoonlijke beledigingen scanderen.

Dat is hooguit een vervelende bijkomstigheid van het presidentschap, waar Santokhi maar mee moet leren leven. Er valt tegenwoordig niet aan te ontkomen met alle vormen van sociale media. Zijn veiligheidsdiensten kunnen zich beter bezighouden met echte dreigingen, zodat die wel gedegen kunnen worden bestreden. Want daarin schieten ze nog tekort, zo is op 17 februari gebleken.