VHP-parlementariër Radjendre Debie heeft tijdens de begrotingsbehandeling ontkend dat de regering te weinig of gebrekkig communiceert, zoals ze vaak wordt verweten. Hij probeerde dat te weerleggen met voorbeelden die geen hout snijden, waaruit bleek dat hij geen kaas heeft gegeten van communicatie. Want het vele praten dat president Chandrikapersad Santokhi en zijn ministers doen, is nog geen communiceren.

Tekst Armand Snijders

Beeld DNA/ KRO-NCRV-NPO

Dat de communicatie één van de zwakke punten van deze regering is, behoeft geen betoog. Ongetwijfeld is daar veel in geïnvesteerd, maar dat is verkeerd uitgepakt. Vooral ook omdat het uitgangspunt verkeerd was. In plaats van open en eerlijk informatie te verstrekken, zoals een transparante regering dat betaamt, werden de verschillende voorlichtingsdiensten omgebouwd tot propaganda-apparaten, die alleen maar napraten wat de leiders naar buiten willen brengen.

Daardoor blijft veel (gevoelige) informatie binnenskamers liggen en als die dan wel naar buiten komt, is er al snel een ‘schandaal’ geboren. Zoals recentelijk nog rond de inmiddels bedankte directeur van de Belastingdienst Suriname, Ismaël Kalaykhan, waarvan uitlekte dat hij helemaal geen directeur was maar slechts als consultant in die functie opereerde. Als de regering daar 2,5 jaar geleden, toen hij zijn werk begon, gewoon open en eerlijk over was geweest, had niemand daar nu wat van kunnen zeggen.

“Echt debatteren is een kunst. Helaas, maar weinig mensen in Suriname beheersen die, ook president Santokhi niet”

Maar waarschijnlijk omdat zijn ‘benoeming’ niet volgens de regels was gegaan, werd er geheimzinnig over gedaan. Toen de ware feiten via de Ware Tijd aan het licht kwamen, was zijn positie onhoudbaar. Uiteindelijk kon minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning niets anders dan hem de laan uit te sturen, na overigens nog te hebben geprobeerd iedereen op het verkeerde been te zetten.

Onderste steen boven

Het is slechts één van de vele zaken waarin de regering schutterde. Als men de communicatie op orde had en meer openheid van zaken gaf, zou men zich een hoop ellende besparen. Want er zijn journalisten genoeg die alles op alles zetten om de onderste steen boven te krijgen. En anders is het de oppositie wel, die de regeerders maar al te graag een hak wil zetten en een reden heeft om ze als onbetrouwbaar neer te zetten. HPSG, New Surfin, de omstreden lening in Italië en de fraude bij Financiën en Planning zijn enkele van de zaken die zo aan het licht zijn gekomen en de regering in haar hemd zetten.

Het is logisch dat een regering zichzelf naar buiten toe mooier en beter wil voordoen dan ze werkelijk is. Maar Santokhi en zijn dreamteam maken het wat dat betreft wel heel bont. Via onder meer de Communicatiedienst Suriname (CDS) worden de media bestookt met gekleurde goed-nieuwsberichten. Mede daardoor wordt de samenleving niet echt geïnformeerd, omdat ze beseft dat de mededelingen vaak heel erg positief zijn aangedikt. En men weet ook dat er heel veel informatie achter wordt gehouden.

Toch vindt assembleelid Debie dat zijn president en de regering niets te verwijten valt. “De regering praat wekelijks en overlegt en debatteert in het parlement. Dit wordt via de radio en televisie uitgezonden. Ook de armoede en de te nemen maatregelen zijn vaker onderwerp van bespreking geweest in De Nationale Assemblee (DNA).”

Alsof het merendeel van de bevolking de moeite neemt om de debatten in DNA te volgen. Voor heel veel mensen is het, als ze daar al tijd voor hebben, een elitair clubje mannen en vrouwen dat ze niet begrijpt.

Inhoudelijke feiten

Bovendien is er van echte debatten in DNA nauwelijks sprake. De coalitiepartijen prijzen veelal de regering en zijn het doorgaans eens met wat er van die kant wordt voorgesteld, de oppositie is vaak faliekant tegen. En de standpunten worden soms kracht bij gezet met onvriendelijkheden naar de ander toe. Het gebeurt heel weinig dat over de inhoudelijke feiten echt wordt gedebatteerd.

Echt debatteren is een kunst. Helaas, maar weinig mensen in Suriname beheersen die, ook president Santokhi niet. Dat weet hij zelf ook, wat in 2015 de reden was dat hij weigerde mee te doen aan een live verkiezingsdebat dat op televisie werd uitgezonden. Ook andere confrontaties ging hij uit de weg. Hij heeft liever zelf het woord en controle over een gesprek, zodat hij niet kan worden geconfronteerd met lastige vragen waarop hij geen antwoord weet of wil geven.

College Tour

Dat hij in zijn overmoed tijdens zijn bezoek aan Nederland in september 2021 wel bereid was in het populaire televisieprogramma ‘College Tour’ te verschijnen, is iets waar hij waarschijnlijk spijt van heeft. Want hij werd voor het oog van de camera’s ‘gegrild’ door  – vooral Surinaamse – studenten. Met name om de vraag waarom hij toch allerlei familieleden en vrienden op belangrijke posten had aangesteld, terwijl hij jaren geleden had gezegd dat dit gedrag bij zou dragen aan de ondergang van Suriname, draaide de president klungelig en hakkelend heen.

Hij gaf geen bevredigende antwoorden in de ogen van de vragenstellers, die zich niet lieten afschepen en het hem steeds lastiger maakten. Santokhi voelde zich zichtbaar niet op zijn gemak en kon maar niet begrijpen dat presentator Twan Huys niet ingreep om hem te ‘redden’. Sterker nog, die wilde ook een duidelijke reactie.

“Wil er echt sprake zijn van goede communicatie, dan moet er tweerichtingsverkeer zijn”

Het was heel wat anders dan hij in Suriname is gewend, waar hij meestal een lange monoloog mag houden, waarna toehoorders één of twee vragen mogen stellen. En als hij die niet of niet duidelijk genoeg beantwoordt, dan laat iedereen het vaak maar zo. Immers, het is de president; die verwacht dat je hem automatisch met respect behandelt.

Andere discipline

Santokhi praat dus wel graag en veel. Hij vindt dat ook prettig, zeker als er camera’s op hem zijn gericht. En die camera’s zijn altijd aanwezig als hij ergens gaat, in ieder geval van de CDS en andere voorlichtingsdiensten. Maar dat hij veel praat, wil niet zeggen dat hij ook communiceert. Dat is een hele andere discipline die je kan aanleren. Maar dat vond hij in de tien jaar dat hij in de oppositie zat – en zich voorbereidde op het presidentschap – niet nodig. En nu dreigt dat zijn regering op te breken.

Communicatie is het proces waarbij iemand informatie overdraagt aan een ander en ook informatie ontvangt van anderen. Ofwel, wil er echt sprake zijn van goede communicatie, dan moet er tweerichtingsverkeer zijn. En dat ontbreekt eraan bij deze regering: men praat wel, maar men luistert heel slecht. En als je slecht luistert, doe je ook niets met de informatie die je krijgt aangereikt. Tijdens alle dialogen die Santokhi sinds zijn aantreden heeft gehouden, was dat het geval. De ‘gebeurtenissen’ van 17 februari waren hier een direct gevolg van.